بیمه چیست و چرا باید خودمان را بیمه کنیم؟ روزی نیست که در شبکه‌های تلویزیونی، سایت‌های اینترنتی، بیلبوردهای شهری و یا گوشی موبایل‌مان با تبلیغ شرکت‌های بیمه مواجه نشویم. شرکت‌هایی که با ارائه‌ی بیمه نامه‌های متنوع و پوشش‌های بیمه‌ای مختلف، حتی لحظه‌ای دست از رقابت با یکدیگر برنمی‌دارند تا جایگاه ویژه‌ی خود را در بازار بیمه داشته باشند. اگر از تبلیغات بیمه خسته شده‌اید، اگر احساس می‌کنید به شرکت‌های بیمه اعتماد ندارید و یا فکر می‌کنید بدون داشتن بیمه هم می‌توانید برای ریسک‌های احتمالی از قبل برنامه‌ریزی کنید، این مطلب برای شماست.
در ابتدا به این پرسش اساسی پاسخ می‌دهیم که بیمه چیست و چرا به آن نیاز داریم. سپس به تاریخچه‌ی بیمه در ایران و معرفی انواع رشته‌های بیمه‌ای می‌پردازیم. در پایان به شما می‌گوییم که چرا برای روزهای مبادای زندگی‌تان بهتر است از امروز به فکر بیمه باشید. با ما همراه باشید.
پیدایش بیمه
اولین پوشش بیمه‌ای در تاریخ به بیمه‌های دریایی نسبت داده می‌شود. زمانی‌که بازرگان‌های چینی تصمیم گرفتند به‌جای آن‌که هر کشتی فقط بار یک تاجر را به مقصد برساند، بخشی از کالاهای تمام تاجرانِ آن بندر را با خود حمل کند. چرا که ریسک غرق شدن یا حمله‌ی دزدان دریایی به تمام کشتی‌ها آن هم در یک روز تقریبا صفر است. اما خود ریسک غرق شدن و دزدی هیچ‌‌وقت صفر نمی‌شود و وقتی یک کشتی مورد حمله‌ی دزدان قرار می‌گرفت، آن تاجر برای همیشه ورشکست می‌شد. با این‌کار اگر یک کشتی دچار حادثه می‌شد، درست است که همه‌ی بازرگان‌ها ضرر می‌کردند اما مقدار این ضرر به‌مراتب کمتر و قابل‌تحمل بود. درواقع شراکت در زیانِ ریسک دزدی و غرق شدن، اولین شکل بیمه بود.
اما اولین بیمهنامهی تاریخ در ابتدای قرن هفدهم میلادی در کافه لویدز شهر لندن امضا شد. این‌بار بازرگان‌ها و کشتی‌دارهای انگلیسی بودند که در این کافه دور هم جمع شدند و با هم پیمان بستند تا در سود و زیان سفرهای دریایی با هم شریک باشند. بعد از آتش‌سوزی بزرگ شهر لندن در سال ۱۶۶۶، بار دیگر مسئولان و سرمایه‌داران انگلیسی در این کافه قرار و جلسه گذاشتند تا بتوانند تبعات چنین آتش‌سوزی‌هایی را در آینده کم کنند. بنابراین بعد از بیمه‌های دریایی، پوشش بیمهی آتش‌سوزی طراحی شد و کافه لویدز لندن هم از یک قهوه‌خانه‌ی ساده به یکی از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین شرکت‌های بیمه دنیا تبدیل شد؛ یعنی همان شرکت بیمه لویدز انگلستان.
بیمه چیست؟
در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۱۶، مجلس شورای ملیِ آن زمان، قانون بیمه را در سی‌و‌شش ماده تصویب کرد. در ماده‌ی شماره یک این قانون، تعریف بیمه این‌طور آمده است: «بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند در ازاء پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد.»
به‌عبارت ساده‌تر، بیمه قراردادی بین شرکت بیمه و بیمه‌گذار است. در این قرارداد، بیمه‌گذار مبلغ مشخصی را به نام حق بیمه به شرکت بیمه پرداخت می‌کند. شرکت بیمه هم به بیمه‌گذار این اطمینان را می‌دهد که اگر حادثه‌ای ناگهانی رخ داد و ضرر و زیانی به بیمه‌گذار وارد شد، این خسارت را جبران کند. البته در این قرارداد جزئیات زیادی باید مشخص شوند. جزئیاتی مثل موضوع بیمه، میزان تعهد بیمه‌گر و پوشش‌های بیمه‌ای. بدون مشخص شدن این جزئیات، قرارداد بیمه بی‌اعتبار خواهد بود.
اصطلاحات و تعاریف بیمه ای
تا به‌حال به واژه‌ها و عبارت‌هایی که در بیمه‌نامه‌ها نوشته می‌شوند، دقت کرده‌اید؟ اصطلاحات و عبارت‌های زیادی روی بیمه‌نامه به چشم می‌خورد که هر کدام از آنها بار معنایی و حقوقی خاصی دارند. در لیست زیر، تعریف مهم‌ترین اصطلاحات بیمه‌ای را آورده‌ایم.
بیمه‌گر
بیمه‌گر یا همان شرکت بیمه، یک شخصیت حقوقی است که زیرنظر بیمه مرکزی فعالیت می‌کند. بیمه‌گر کسی‌ست که تعهد می‌دهد در ازای دریافت حق بیمه، خسارت وارده را تحت شرایطی که قبلا در بیمه‌نامه مشخص شده، جبران کند.
بیمه‌گذار
بیمه‌گذار شخصیتی حقیقی یا حقوقی‌ست که قرارداد بیمه یا پیشنهاد بیمه‌گر را امضا می‌کند و همچنین تعهد می‌دهد که حق بیمهی مشخص شده را به‌موقع بپردازد. بیمه‌گذار باید رابطه‌ای مشخص و منطقی با بیمه‌شده داشته باشد. مثلا شما نمی‌توانید برای ماشین ناشناسی که گوشه‌ی خیابان پارک شده، بیمهی بدنه یا بیمهی ثالث بخرید.
مورد بیمه
مورد بیمه می‌تواند شخص، شیء یا یک مسئولیت باشد. مثلا در بیمهی بدنه‌ی خودرو، مورد بیمه یک شیء یا همان ماشین شماست. اما در بیمهی شخص ثالث، مسئولیت شماست که در قبال اشخاص ثالث بیمه می‌شود.
ذی‌نفع
فرد یا افرادی هستند که مشخصات‌شان به درخواست بیمه‌گذار در بیمه‌نامه درج می‌شود. در صورت وقوع حادثه، مبلغ خسارت یا مستمری به ذی‌نفع پرداخت می‌شود. در بیش‌تر بیمه‌نامه‌ها، بیمه‌گذار می‌تواند خودش را به‌عنوان ذی‌نفع معرفی می‌کند.
بیمه نامه
همان قرارداد بیمه است که به امضای طرفین یعنی بیمه‌گر و بیمه‌گذار می‌رسد. این قرارداد درواقع همان پیشنهاد بیمه‌گر است که بیمه‌گذار آن را می‌پذیرد. در بیمه‌نامه اطلاعات مهمی مانند شرایط عمومی و خصوصی نوشته شده است. همچنین اطلاعات مهم دیگری مانند موضوع بیمه، تاریخ ثبت بیمه، تاریخ شروع و پایان پوشش بیمه‌ای، مشخصات بیمه‌گر و بیمه‌گذار و مبلغ حق بیمه مشخص شده است.
حق بیمه
حق بیمه مبلغی است که بیمه‌گذار به شرکت بیمه می‌پردازد و در ازای آن بیمه‌گر تعهد می‌دهد که در صورت وقوع حادثه، خسارت وارده به بیمه‌گذار را جبران کند. مبلغ حق بیمه که به آن بهای خطر هم می‌گویند، در رشته‌های بیمه‌ای مختلف متفاوت است. عواملی مانند میزان تعهدات بیمه‌گر، احتمال وقوع ریسک و موضوع بیمه‌نامه در تعیین حق بیمه نقش دارند.
تاریخچه ی بیمه در ایران
شروع فعالیت بیمه در ایران به حدود نود سال پیش برمی‌گردد. زمانی که چند شرکت بیمهی خارجی فعالیت‌شان را در ایران آغاز کردند. در سال ۱۳۱۴ بود که اولین شرکت بیمهی ایرانی با نام «شرکت سهامی بیمه ایران» به‌صورت رسمی فعالیتش را در بازار بیمه آغاز کرد. جالب است بدانید که این شرکت با سرمایه‌ی اولیه‌ی دو میلیون تومان تاسیس شد و اولین بیمهنامهی آن نیز بیمهنامهی آتش‌سوزی بود که برای خانه‌ی وزیر مالیه‌ی آن زمان صادر شد.
با گذشت زمان، شرکت‌های بیمهی مختلفی در ایران فعالیت‌شان را آغاز کردند و همین موضوع باعث شد تا در سال ۱۳۵۰، سازمان بیمه مرکزی به‌عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های بیمه‌ای کشور تاسیس شود.
انواع بیمه
پوشش‌های بیمه‌ای در ایران در سه گروه اصلی بیمه اشخاص، بیمه اموال و بیمه مسئولیت طراحی و ارائه شده‌اند. بیمه‌های خاص را هم می‌توان به این لیست اضافه کرد. بیمه‌های خاص مربوط به زمانی می‌شوند که ریسک و موضوع بیمه برای بیمه‌گر جدید است و قبلا بیمه‌نامه‌ای برای آن تعریف نشده است.
- بیمه‌های اشخاص: مانند بیمه‌های حوادث انفرادی و گروهی، بیمه‌های عمر و بیمهی درمان یا درمان تکمیلی
- بیمه‌های اموال: بیمهی ماشین و موتورسیکلت (بدنه و ثالث)، بیمهی آتش‌سوزی، بیمه‌های مهندسی و بیمهی حمل و نقل کالا
- بیمه‌های مسئولیت: بیمهی مسئولیت عمومی، بیمهی مسئولیت حرفه‌ای، بیمهی مسئولیت تولیدکنندگان کالا، بیمهی مسئولیت کارفرما درقبال کارکنان
مزایای بیمه
بیمه از واژه‌ی بیم می‌آید؛ به معنای ترس و واهمه. درواقع با خرید بیمه این ترس و واهمه را به آسودگی خاطر تبدیل می‌کنیم. تصور کنید برای ماشین‌تان بیمهی شخص ثالث تهیه کرده‌اید و هر ماه مبلغ مشخصی را تحت عنوان حق‌بیمه به شرکت بیمه پرداخت می‌کنید. حق‌بیمه‌ی شما در کنار حق‌بیمه‌ی تمام کسانی که بیمهنامهی شخص ثالث را تهیه کرده‌اند، اصطلاحا در یک استخر بیمه‌ای قرار می‌گیرد. استخر بزرگی که از مبلغ‌های کوچکی پر شده اما مجموعش عددی بسیار بزرگ است.
حالا وضعیتی را تصور کنید که با یک خودروی لوکس و گران‌قیمت تصادف سختی کرده‌اید و در حادثه هم مقصر شناخته شده‌اید. بیمه‌گر به آسانی و از محل این استخر بیمه‌ای، می‌تواند خسارت وارده به شخص ثالث را پرداخت کند. کسریِ استخر نیز به‌سرعت با پرداخت حق‌بیمه‌ها جبران خواهد شد. از طرف دیگر شما هم متحمل ضرر سنگین مالی نخواهید شد. بنابراین منطق پشت بیمه، یک منطقِ برنده و کارآمد برای جبران خسارت‌های مالی و جانی است.
بنابراین تهیه‌ی بیمهی ثالث و بدنه برای ماشین‌تان، خرید بیمهی آتش‌سوزی برای خانه و اداره‌تان، داشتن بیمهی عمر و بیمهی درمان برای آینده‌تان از بهترین تصمیم‌هایی‌ست که می‌توانید برای خود و عزیزانتان بگیرید.
بهترین زمان تهیه ی بیمه
افراد مختلف بسته به شرایط کار و زندگی‌شان، به پوشش‌های بیمه‌ای مختلفی نیاز خواهند داشت. مثلا رانندگان وسایل نقلیه‌ی سنگین که شب و روز در جاده‌ها رانندگی می‌کنند، حتما اولویت را به بیمهی شخص ثالث و بیمهی بدنه می‌دهند. برای کارفرمای یک شرکت ساختمانی، این اولویت برای بیمهی مسئولیت کارفرما خواهد بود. مشاوره با کارشناس‌های بیمه به شما کمک می‌کند تا با توجه به وضعیت‌تان، بهترین پوشش‌های بیمه‌ای را تهیه و خریداری کنید.
جمع بندی
در مطلبی که خواندید با تعریف بیمه و اصطلاحات مربوط به آن آشنا شدید. از تاریخ پیدایش بیمه در ایران و جهان گفتیم و تفکر بیمه‌ای را توضیح دادیم. همچنین گفتیم که در کنار بیمه‌های اجباری، افراد ممکن است به بیمه‌نامه‌های مختلفی نیاز داشته باشند که براساس شرایط زندگی و دارایی‌شان مشخص می‌شود. بیمه‌شو در مسیر مشاوره، مقایسه و خرید انواع بیمه‌نامه‌ها همراه شماست. سرویس آنلاین بیمه‌شو به شما کمک می‌کند پوشش‌های بیمه‌ای ارائه‌شده توسط بیمه‌گرهای مختلف را در کنار هم ببینید تا بتوانید بهترین بیمه‌نامه‌ها را طبق نیاز و بودجه‌تان تهیه کنید.