سفر کردن با ماشین شخصی و راندن در جاده‌های طولانی و بی‌انتها، حسی از زنده بودن و ماجراجویی را برایمان به همراه می‌آورد. درست است که در مسافرت‌های زمینی دیرتر از سفرهای هوایی به مقصد می‌رسیم؛ اما همین جاده‌های دور و دراز به ما درس لذت بردن از مسیر را یاد می‌دهند و دریچه‌ی ذهن و قلب‌مان را برای ماجراجویی و تجربه‌های جدید باز نگه می‌دارند. تماشای طبیعت کنار جاده، لذت راندن در جاده‌های برفی و بارانی یا توقف در حاشیه‌ی جاده و نوشیدن یک لیوان چای داغ؛ همه و همه از لذت‌های سفرهای جاده‌ای به حساب می‌آیند.
البته نباید فراموش کنیم که گاهی‌اوقات هدف‌مان از مسافرت جاده‌ای و زمینی، مدیریت کردن هزینه‌های سفر است. به‌هرحال سفر کردن با اتومبیل شخصی می‌تواند کم‌هزینه‌تر از سفر هوایی باشد. به همین دلیل است که برخی افراد حتی برای سفرهای خارجی‌شان هم ترجیح می‌دهند خودشان پشت فرمان بنشینند و رانندگی کنند.
البته سفر خارجی با اتومبیل شخصی و خارج کردن اتومبیل و کالا از مرزهای کشور به مجوزی نیاز دارد که به آن کاپوتاژ خودرو می‌گوییم. برای آشنایی بیشتر با برگه کاپوتاژ خودرو و معنی و مفهوم این کلمه‌ی عجیب و غریب؛ تا انتهای این مطلب با ما و بلاگ بیمه‌شو همراه باشید.
کاپوتاژ یعنی چه؟ این واژه عجیب و غریب چه معنایی دارد؟
عجیب نیست اگر واژه‌ی کاپوتاژ را تا به حال نشنیده باشید. این کلمه یک اصطلاح گمرکی‌ست که ریشه در زبان انگلیسی دارد و در واقع تلفظ فارسی واژه‌ی Cabotage است که کاپوتاژ یا کابوتاژ خوانده می‌شود. در واژه‌نامه‌ی انگلیسی، کاپوتاژ به این شکل ترجمه شده است: «حق و اجازه‌ی حمل‌ونقل دریایی، هوایی یا انواع دیگر حمل‌ونقل در یک محدوده و قلمروی مشخص.» برای ساده‌تر کردن این عبارت می‌توانیم بگوییم که کاپوتاژ یعنی حمل‌ونقل کالا یا مسافر از جایی به جای دیگر. اما داستان و تاریخچه‌ی پشت این کلمه چیست؟
برای پاسخ به این سوال، باید کمی در زمان به عقب سفر کنیم و داستان‌مان را از قرن هجدهم میلادی و بندرگاه‌های درون‌مرزی آغاز کنیم. در قرن هجدهم و با رونق گرفتن فعالیت‌های بازرگانی و تجارت‌های دریایی، کشورهای مختلف قوانین مشخصی را برای حمایت از تجارت‌های درون‌مرزی‌شان وضع کردند تا صادرات کالا و مراوده‌ی تجاری‌شان با کشورهای دیگر، به ضرر کسب‌وکارها و تجارت داخلی‌شان منجر نشود. در آن زمان، کاپوتاژ دریایی به معنای حمل‌ونقل مسافر و جابه‌جایی بار از یک بندر به بندر دیگر در طول مسیرهای کشتیرانی ساحلی بود.
در حال حاضر، کاپوتاژ برای توصیف موقعیتی به کار می‌رود که قرار است فرد یا کالایی را از یک مکان به مکان دیگری در همان کشور توسط وسایل نقلیه‌ی مختلف (کشتی، راه‌آهن، هواپیما یا وسیله‌ی نقلیه‌ی جاده‌ای) که در کشور دیگری ثبت شده است، جابه‌جا کنیم. پس با در نظر گرفتن این تعریف، اگر قصد داریم با خودروی شخصی‌مان به کشوری دیگر سفر کنیم، باید برگه‌ی کاپوتاژ خودرو را از اداره‌ی گمرک ایران تهیه کنیم. همچنین در شرایطی که بخواهیم به مناطق آزاد داخل کشور مانند کیش و قشم سفر کنیم و با کشتی به مقصدمان برسیم؛ باز هم باید برای صدور و دریافت برگه‌ی کاپوتاژ خودرو اقدام کنیم.
مدارک لازم برای صدور برگه کاپوتاژ خودرو
برگه‌ی کاپوتاژ خودرو در مراکز گمرکی صادر می‌شود. اما قبل از حضور در گمرک و درخواست صدور برگه، باید مدارک زیر را آماده کنید:
- برگ سبز خودرو
- سند خودرو (سند کارخانه)
- کارت ماشین
- پلاک بین‌المللی و گواهینامه‌ی بین‌المللی
- گواهینامه و کارت ملی
- بیمه‌نامه‌ی خودرو
- چهار عدد عکس پرسنلی
- گذرنامه
- همراه داشتن خودروی موردنظر در مرکز گمرکی
در میان تمام مدارکی گفتیم، پلاک و گواهینامه‌ی بین‌المللی نیز به چشم می‌خورد. برای دریافت گواهینامه و پلاک باید به سازمان ایرانگردی و جهانگردی مراجعه کنید. دریافت گواهینامه‌ی بین‌المللی به آزمون نیاز ندارد و تنها با ارائه‌ی گواهینامه، مدارک هویتی و پرداخت هزینه‌ی صدور، گواهینامه برایتان صادر خواهد شد.
نکته‌ی مهم دیگری که باید به خاطر داشته باشید آن است که مدت اعتبار برگه‌ی کاپوتاژ خودرو یک سال است و از یک ماه قبل از پایان اعتبار برگه‌ی کاپوتاژ می‌توانید برای تمدید دوباره‌ی آن اقدام کنید. همچنین اگر در زمان فروش خودرو، برگه‌ی کاپوتاژ اتومبیل‌تان همچنان دارای اعتبار بود، باید برای ابطال آن اقدام کنید.
برگه کاپوتاژ برای چه ماشین هایی صادر می شود؟
همان‌طور که در پاراگراف قبلی خواندید، در زمان صدور کاپوتاژ لیست کاملی از مدارک مختلف را باید تحویل دهید. در واقع کارشناس گمرک با بررسی این مدارک است که برای صدور یا عدم صدور کاپوتاژ تصمیم‌گیری می‌کند. مهم‌ترین نکته‌ای که مانع از صدور کاپوتاژ می‌شود، قدیمی بودن خودرو است.
یعنی اگر خودروی شما قدمتی طولانی داشته باشد؛ لازم است که برای دریافت مجوز ابتدا به سازمان میراث فرهنگی مراجعه کنید. اگر سازمان میراث فرهنگی به شما مجوز خروج خودرو از مرزهای کشور را بدهد، در قدم بعدی می‌توانید به اداره‌ی گمرک مراجعه کنید و برای صدور برگه‌ی کاپوتاژ اقدام کنید.
هزینه کاپوتاژ خودرو و ماشین شخصی در سال ۱۴۰۱
کانون جهانگردی و اتومبیل‌رانی هزینه‌های مربوط به صدور برگه‌ی کاپوتاژ خودرو را تعیین و مدیریت می‌کند. در جدول زیر، هزینه‌های مربوط به صدور کاپوتاژ در سراسر کشور را مشاهده می‌کنید:
| ردیف | نوع خدمت | هزینه به تومان |
| ۱ | ترجمه گواهینامه موتور | ۲۴۰ هزار تومان |
| ۲ | ترجمه گواهینامه یک‌ساله‌ی خودرو | ۲۴۰ هزار تومان |
| ۳ | ترجمه گواهینامه‌ی خودرو + موتور | ۲۶۳ هزار تومان |
| ۴ | ترجمه گواهینامه‌ی سه‌ساله | ۶۷۵ هزار تومان |
| ۵ | دفترچه مالکیت | ۲۲۵ هزار تومان |
| ۶ | پلاک ترانزیت (خودرو) | ۷۲۶ هزار تومان |
| ۷ | پلاک ترانزیت (موتور) | ۳۱۵ هزار و ۲۰۰ تومان |
| ۸ | کارنه دو پاساژ ۵ برگی | ۵۹۹ هزار و ۴۰۰ تومان |
| ۹ | کارنه دو پاساژ ۱۰ برگی | ۶۴۲ هزار تومان |
| ۱۰ | کارنه دو پاساژ ۱۵ برگی | ۶۸۸ هزار و ۷۰۰ تومان |
| ۱۱ | کارنه دو پاساژ ۲۵ برگی | ۷۴۸ هزار و ۲۰۰ تومان |
| ۱۲ | کارت عضویت | ۱۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان |
| ۱۳ | مخدوشی غیرچاپگر | ۲۴ هزار تومان |
| ۱۴ | علامت CD و IR | 9 هزار تومان |
| ۱۵ | تغییر نام کارنه دو پاساژ | ۶۳ هزار و ۴۰۰ تومان |
| ۱۶ | تمدید کارنه دو پاساژ | ۱۴۴ هزار تومان |
| ۱۷ | گواهی حضور | ۳۰ هزار و ۵۰۰ تومان |
| ۱۸ | صدور قبض المثنی | ۳۰ هزار و ۵۰۰ تومان |
| ۱۹ | تغییر تریلر (انتقال پلاک) | ۱۴۴ هزار تومان |
| ۲۰ | ودیعه کارنه خودروهای شخصی | ۷۱۳ هزار تومان |
| ۲۱ | ودیعه کارنه خودروهای حمل‌ونقل جاده‌ای | ۴۷۵ هزار تومان |
| ۲۲ | ودیعه شرکت‌های حمل‌ونقل بدون کارنه | ۷۱۳ هزار تومان |
| ۲۳ | ودیعه شرکت‌های حمل‌ونقل با کارنه | یک میلیون و ۸۲۲ هزار تومان |
| ۲۴ | ودیعه شرکت‌های مسافری با کارنه | یک میلیون و ۸۲۲ هزار تومان |
| ۲۵ | ودیعه شرکت‌های خصوصی | یک میلیون و ۵۸۴ هزار تومان |
| ۲۶ | تمدید کارنه‌های صادرشده توسط کلوپ‌ها | ۷۷ هزار تومان |
| ۲۷ | تائید سوابق مدارک بین‌الملل اعم از گواهینامه، دفترچه مالکیت، مدارک ترانزیت | ۳۰ هزار تومان |
| ۲۸ | پیگیری مشکلات موردی اعضا در پهنه‌ی جغرافیایی | ۳۰ هزار تومان |
| ۲۹ | پیگیری و هماهنگی جهت بازگشت اعضای کلوپ به کشور مبدا | ۳۰ هزار تومان |
مهم ترین قوانین کاپوتاژ کالا با خودروی شخصی
برای جابه‌جایی کالا توسط اتومبیل شخصی‌تان، باید قوانین و شرایط زیر را بدانید و آنها را رعایت کنید:
- فقط جابه‌جایی کالاهایی امکان‌پذیر است که صادرات آنها از کشور مجاز باشد.
- کاپوتاژ مربوط به جابه‌جایی کالاهای ممنوع یا کالاهای مجازِ مشروط، با دریافت تعهد از گمرک صادر می‌شود.
- اگر اعتبار برگه‌ی کاپوتاژ برای رسیدن به گمرک مقصد تمام شده باشد و تا سه ماه بعد از انقضای کاپوتاژ، صاحب کالا گواهینامه‌ی ورود به گمرک مقصد را تحویل ندهد؛ کاپوتاژ تحت‌عنوان «به مقصد نرسیده» برچسب و دسته‌بندی می‌شود.
- کالای کاپوتاژ باید در مدت زمان از پیش تعیین‌شده از گمرک مبدا به گمرک مقصد برسد. در صورت تاخیر در ارسال کالا، رئیس گمرک می‌تواند صاحب کالا را جریمه کند.
- اگر در مسیر ارسال کالا، اتفاقی پیش‌بینی‌نشده رخ دهد که رسیدن کالا را با تاخیر مواجه کند، باید درخواست تمدید زمان را با ذکر علت تاخیر به گمرک مبدا اطلاع داد. اگر گمرک مبدا علت تاخیر را موجه تشخیص دهد، می‌تواند مدت زمان رسیدن بار به مقصد را طولانی‌تر کند.
در مطلبی که خواندید با برگه کاپوتاژ خودرو و اهمیت کاپوتاژ کردن اتومبیل در زمان سفر به کشورهای دیگر یا سفر به مناطق آزاد داخل ایران، آشنا شدید. پس در کنار خرید و تمدید بیمه‌نامه‌هایی مانند بیمه شخص ثالث یا بیمه بدنه؛ تهیه‌ی برگه‌ی کاپوتاژ خودرو نیز یکی دیگر از آن اقداماتی‌ست که ممکن است در موقعیت‌های خاصی به آن نیاز پیدا کنید. پس چه بهتر که از قبل با مفهوم کاپوتاژ و ارسال کالاهای گمرکی آشنا باشید.