بیمه شخص ثالث بیمه‌نامه‌ا‌ی اجباری برای تمام وسایل نقلیه، اعم از اتومبیل و موتورسیکلت است که به کمک آن می‌توانیم در صورت وقوع تصادف و حوادث رانندگی خسارت مالی و جانی وارد شده به اشخاص زیان‌دیده را جبران کنیم.
در این بیمه‌نامه، شخص اول همان بیمه‌گذار یا خریدار بیمه‌نامه است. شخص دوم نیز به شرکت بیمه که مسئولیت جبران خسارت‌ها را برعهده دارد، گفته می‌شود. شخص ثالث نیز به فردی گفته می‌شود که در اثر حادثه و تصادفی که خود در وقوع آن مقصر نبوده است، دچار آسیب جانی یا خسارت مالی شده باشد.
در واقع با خرید بیمه شخص، شرکت بیمه تعهد می‌دهد تا با پرداخت دیه و غرامت به نیابت از راننده‌ی مقصر حادثه از اشخاص ثالث و زیان‌دیده حمایت کند.
پوشش های بیمه شخص ثالث
تفاوتی نمی‌کند که بیمه‌نامه‌ی شخص ثالث توسط کدام یک از شرکت‌های بیمه صادر شود؛ در هر صورت سه پوشش اصلی زیر در بیمه‌نامه وجود خواهد داشت:
- پوشش جبران خسارت‌های جانی: جبران هزینه‌های بستری و بیمارستان، غرامت نقص‌عضو و دیه‌ی فوت از طریق پوشش جانی بیمه شخص ثالث امکان‌پذیر است. سقف تعهدات در این پوشش برابر با نرخ دیه‌ی اعلام‌شده توسط قوه قضائیه برای یک مرد کامل مسلمان در یکی از ماه‌های حرام سال است.
- پوشش جبران خسارت‌های مالی: به کمک بیمه شخص ثالث امکان جبران تمام خسارت‌های وارد شده به اموال منقول و غیرمنقول افراد زیان‌دیده وجود دارد. در پوشش مالی، سقف تعهدات برابر با نیمی از نرخ دیه‌ی یک مرد کامل مسلمان در یکی از ماه‌های حرام سال است. همچنین حداقل تعهدات طبق آیین‌نامه‌های بیمه مرکزی برابر با ۲.۵ درصد از سقف تعهدات پوشش جانی شخص ثالث است.
- پوشش جبران حوادث راننده: این پوشش برای جبران آسیب‌های جانی وارد به راننده‌ی مقصر که همان بیمه‌گذار است، طراحی شده است. هزینه‌های بیمارستانی، غرامت نقص‌عضو و دیه‌ی فوت با رعایت سقف تعهدات بیمه‌گر و سایر شرایط بیمه‌نامه در این پوشش ارائه می‌شود.
مدت اعتبار بیمه شخص ثالث
بیمه‌نامه‌ی شخص ثالث در اغلب اوقات با اعتبار یک‌ساله صادر می‌شود و تمام بیمه‌گذارها باید نسبت به تمدید به‌موقع بیمه‌نامه‌شان حساس و دقیق باشند.
چرا که جریمه‌ی تاخیر در تمدید بیمه‌نامه به صورت روزشمار محاسبه می‌شود و همچنین مالک وسیله‌ی نقلیه را با ریسک توقیف و جریمه از طرف پلیس راهور مواجه خواهد کرد.
در کنار صدور بیمه‌نامه‌های یک‌ساله، این امکان وجود دارد تا قرارداد شخص ثالث با اعتبار کمتر از یک‌سال صادر شود. بیمه‌نامه‌های کوتاه‌مدت شخص ثالث برای افرادی مناسب است که می‌دانند در بازه‌ی زمانی کوتاهی قصد فروش یا واگذاری وسیله‌ی نقلیه‌شان را دارند.
البته این نکته را هم باید پذیرفت که نرخ خرید بیمه شخص ثالث یک‌ساله نسبت به بیمه‌نامه‌های کوتاه‌مدت، اقتصادی‌تر و به‌صرفه‌تر است.
به همین دلیل، اغلب افراد سراغ خرید بیمه شخص ثالث یک‌ساله می‌روند و همچنین ترجیح می‌دهند تا خرید و تمدید بیمه بدنه و بیمه شخص ثالث را همزمان با هم انجام دهند.
نرخ بیمه شخص ثالث
نرخ پایه‌ی بیمه شخص ثالث به صورت سالانه و بعد از مشخص شدن نرخ دیه توسط بیمه مرکزی اعلام می‌شود. از آن‌جایی که پوشش‌های جانی و پرداخت دیه و غرامت از مهم‌ترین کاربردهای بیمه شخص ثالث به حساب می‌آید؛ نرخ دیه تاثیر مستقیمی بر محاسبه‌ی نرخ حق‌بیمه‌ی شخص ثالث می‌گذارد.
به همین دلیل معمولا در اسفند ماه و بعد از مشخص شدن نرخ دیه توسط قوه‌ی قضائیه، سازمان بیمه مرکزی جدول نرخ پایه‌ی بیمه شخص ثالث را به تمام شرکت‌های بیمه ابلاغ می‌کند.
نرخ نهایی بیمه شخص ثالث برای هر بیمه‌گذار با در نظر گرفتن مواردی مانند تخفیف‌ها، جریمه‌ی دیرکرد و سقف تعهدات پوشش مالی مشخص خواهد شد.
به صورت کلی، موارد زیر در محاسبه‌ی نرخ نهایی بیمه شخص ثالث تاثیرگذار خواهد بود:
- سال ساخت خودرو
- نوع، کاربری و مدل خودرو
- تخفیف عدم خسارت شخص ثالث
- جریمه دیرکرد تمدید بیمه‌نامه
- نرخ دیه در آن سال
- سقف تعهدات بیمه‌گر
- مدت اعتبار بیمه‌نامه
- وضعیت سلامت خودرو
- نمره منفی گواهینامه‌ی بیمه‌گذار و وضعیت و سابقه‌ی رانندگی او
- تخفیف‌هایی که خود بیمه‌گر به دلایل مختلف ممکن است در نظر بگیرد
تخفیف بیمه شخص ثالث
یکی از راهکارهای تشویقی بیمه مرکزی برای حمایت از رانندگان کم‌خطر، در نظر گرفتن تخفیف عدم خسارت در زمان محاسبه‌ی نرخ نهایی حق‌بیمه است.
تخفیف عدم خسارت در زمان تمدید بیمه‌نامه‌ی شخص ثالث و به شرط عدم دریافت خسارت از محل بیمه‌نامه‌ی سال‌های گذشته برای بیمه‌گذار در نظر گرفته می‌شود. تخفیف عدم خسارت بیمه شخص ثالث هر سال به صورت پلکانی افزایش پیدا می‌کند.
یعنی به ازای هر سالی که بدون خسارت بگذرد، مقدار تخفیف مقداری افزایش پیدا می‌کند. طبق قانون جدید بیمه مرکزی، حداکثر نرخ تخفیف عدم خسارت شخص ثالث هفتاد درصد است که بعد از چهارده‌سال سابقه‌ی بیمه‌ایِ بدون خسارت به بیمه‌گذار تعلق می‌گیرد.
نکته‌ی مهم بعدی آن است که این تخفیف راننده‌محور است و روی پلاک ماشین ثبت می‌شود. بنابراین با فروش خودرو، مجموع این تخفیف به مالک جدید واگذار نمی‌شود.
این قانون از آن جهت طراحی شده که ریسک راننده‌ی کم‌خطر به راننده‌ی خطرآفرین انتقال پیدا نکند. در جدول زیر نرخ تخفیف عدم خسارت را براساس قوانین جدید و قدیم می‌بینید:
| قانون | سال اول | سال دوم | سال سوم | سال چهارم | سال پنجم | سال ششم | سال هفتم | سال هشتم | سال نهم | سال دهم | سال یازدهم | سال دوازدهم | سال سیزدهم | سال چهاردهم |
| جدید | ۵٪ | ۱۰٪ | ۱۵٪ | ۲۰٪ | ۲۵٪ | ۳۰٪ | ۳۵٪ | ۴۰٪ | ۴۵٪ | ۵۰٪ | ۵۵٪ | ۶۰٪ | ۶۵٪ | ۷۰٪ |
| قدیم | ۱۰٪ | ۱۵٪ | ۲۰٪ | ۳۰٪ | ۴۰٪ | ۵۰٪ | ۶۰٪ | ۷۰٪ | ۷۰٪ | ۷۰٪ | ۷۰٪ | ۷۰٪ | ۷۰٪ | ۷۰٪ |
مدارک مورد نیاز برای خرید بیمه شخص ثالث
تقریبا تمام شرکت‌های بیمه‌ی داخلی پوشش‌های بیمه شخص ثالث را ارائه می‌کنند. برای خرید بیمه شخص ثالث به مدارک زیر نیاز خواهید داشت.
- اصل کارت شناسایی وسیله نقلیه
- اصل بیمه‌نامه‌ی سال قبل
- اصل کارت‌ملی بیمه‌گذار
- اصل گواهینامه‌ی بیمه‌گذار
- پر کردن و امضای فرم پیشنهاد بیمه‌نامه‌ی شخص ثالث
به‌خاطر داشته باشید که در سال‌های اخیر بیمه‌نامه‌ی شخص ثالث به صورت الکترونیکی صادر می‌شود و به این ترتیب، امکان استعلام اصالت آن از طریق سامانه‌ی اینترنتی سنهاب بیمه مرکزی وجود خواهد داشت.