واژه‌ی عوارض یکی از آن واژه‌هایی‌ست که هیچ دل خوشی از آن نداریم. عوارض جاده، عوارض خروج از کشور یا عوارض ساختمان؛ از آن دسته هزینه‌هایی هستند که با اجبار و اکراه پرداخت‌شان می‌کنیم و همیشه نسبت به مبلغ آنها گله و شکایت داریم. در کنار تمام این عوارض‌ها، نوع دیگری از عوارض نیز وجود دارد که مالکین خودرو و وسایل نقلیه با آن آشنا هستند؛ و آن چیزی نیست جز عوارض سالیانه‌ی شهرداری خودرو.
در واقع مبلغ عوارض خودرو مبلغی‌ست که سهم مالک خودرو از هزینه‌های مربوط به نگهداری، بازسازی و نظافت آسفالت خیابان‌ها به حساب می‌آید. به همراه داشتن فرم تسویه حساب عوارض شهرداری در زمان تعویض پلاک، اسقاط خودرو، ترخیص خودرو از پارکینگ و… ضروری‌ست. از طرف دیگر اگر پرداخت عوارض سالیانه شهرداری خودرو با تاخیر مواجه شود، مالک خودرو مشمول جریمه خواهد شد.
بنابراین می‌توانیم بگوییم که راهی غیر از پرداخت دقیق و به موقع عوارض سالیانه‌ی خودرو وجود ندارد. اما پرداخت این مبلغ به چه صورتی‌ست و نرخ عوارض شهرداری خودرو در سال ۱۴۰۱ چقدر تعیین شده است؟ این‌ها سوالاتی‌ست که در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ بیمه‌شو با هم بررسی خواهیم کرد. پس تا پایان این مطلب، با ما و بلاگ بیمه‌شو همراه باشید.
عوارض شهرداری خودرو چیست؟
ممکن است این سوال را از خودتان بپرسید که عوارض سالیانه‌ی خودرو بابت چه خدمات یا تامین چه هزینه‌هایی از مالک خودرو دریافت می‌شود و چه نهادی بر آن نظارت دارد. بهتر است ماجرای عوارض سالیانه‌ی خودرو را از نقطه‌ی ابتدایی آن یعنی سال ۱۳۶۹ شروع کنیم. در آن سال، قانون اخذ مالیات از مالکین وسایل نقلیه برای تردد در خیابان‌ها، در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید.
در واقع، قرار بود تا از محل دریافت مالیات برای تامین هزینه‌های مربوط به ارائه‌ی خدمات و بهبود وضعیت حمل‌ونقل شهری استفاده شود. چرا که هزینه‌های نگهداری و رسیدگی و بهبود وضعیت راه‌ها و جاده‌ها بسیار زیاد است و بنابراین دولت و شهرداری نمی‌توانند این هزینه‌ها را به تنهایی و به صورت مستقل، تامین و پرداخت کنند. با پرداخت عوارض، قسمت زیادی از هزینه‌های عمرانی، رفاهی و خدماتی شهر تامین می‌شود.
پس اگر مالک اتومبیل هستید و در کوچه‌ها، خیابان‌ها و جاده‌های این شهر و دیار رانندگی می‌کنید، باید عوارض سالیانه‌ی شهرداری را هم بپردازید. البته روند پرداخت عوارض خودرو همیشه منظم و تسهیل‌شده نبوده است. تا سال ۱۳۸۳، تصور عامه‌ی مردم بر آن بود که عوارض خودرو باید در زمان فروش اتومبیل پرداخت شود. بنابراین پرداخت عوارض «سالیانه» معنای خاصی نداشت و شهرداری متضرر می‌شد. به همین دلیل نیاز بود تا این مسئله برای افراد جامعه روشن شود که عوارض شهرداری خودرو باید به صورت سالیانه و منظم پرداخت شود.
انجام فرهنگ‌سازی‌های مختلف از یک‌طرف و وضع جریمه‌ی دیرکرد پرداخت عوارض از سمت دیگر، باعث شد تا فرایند محاسبه و پرداخت عوارض شهرداری خودرو به فرایندی منسجم‌تر و دقیق‌تر تبدیل شود که صاحبین خودرو و وسایل نقلیه از آن تبعیت کنند.
انواع عوارض خودرو کدام است؟
اگر تصورتان بر این است که به عنوان مالک خودرو، تنها مبلغی که باید پرداخت کنید، عوارض سالیانه‌ی شهرداری‌ست؛ باید بگوییم که سخت در اشتباهید. شما به عنوان مالک اتومبیل موظف هستید تا عوارض زیر را بابت استفاده از مسیرهای درون‌شهری و برون‌شهری پرداخت کنید:
- عوارض آزادراهی
- عوارض طرح ترافیک (طرح اصلی و طرح زوج‌وفرد)
- عوارض شهرداری (عوارض سالیانه و عوارض آلایندگی خودرو)
عوارض سالیانه آلایندگی خودرو چیست؟
یکی از هزینه‌هایی که در عوارض شهرداری مستتر است، مبلغ مربوط به عوارض آلایندگی خودروست. به این ترتیب که اگر ساکن شهرهای آلوده و پُردود باشید، موظف به پرداخت هزینه‌ی مربوط به آلایندگی خودرو خواهید بود. اساس محاسبه‌ی این مبلغ به این صورت است که تا ده سال بعد از تاریخ تولید خودرو، یک‌بیستم نرخ‌های مندرج در جدول ماده ۳۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده، برای عوارض آلایندگی خودرو در نظر گرفته می‌شود. همچنین از سال دهم به بعد، هر سال ده درصد به نرخ پایه‌ی عوارض آلایندگی خودرو اضافه خواهد شد.
نحوه محاسبه عوارض سالیانه شهرداری خودرو در سال ۱۴۰۱ چگونه است؟
محاسبه‌ی عوارض سالیانه شهرداری و آلایندگی خودرو، برعهده‌ی سازمان مالیاتی کشور است. این سازمان موظف است تا در دی ماه هر سال، عوارض سالیانه‌ی خودرو را برای انواع وسایل نقلیه محاسبه کند و به وزارت کشور ابلاغ کند. وزارت کشور نیز وظیفه دارد تا با احداث سامانه‌ی الکترونیکی (سامانه ملی یکپارچه عوارض خودرو که به اختصار سامانه‌ی سمیع نامگذاری شده است)، پرداخت عوارض خودرو را آسان‌تر کند.
در حال حاضر سامانه‌ی سمیع برای پرداخت عوارض سالیانه خودرو راه‌اندازی شده است. البته این سامانه هنوز برام عموم مردم قابل استفاده نیست و خدمات آن برای پرداخت عوارض کامل نشده است. به همین‌خاطر، افراد همچنان می‌توانند از طریق سایت «تهران من» عوارض اتومبیل‌شان را پرداخت کنند. اما نحوه‌ی محاسبه عوارض خودرو به چه صورتی است؟
عوارض سالیانه خودرو عدد ثابتی نیست که هر سال در قالب یک عدد و رقم مشخص اعلام شود و انواع خودروها و وسایل نقلیه نسبت به پرداخت آن اقدام کنند. بلکه متغیرهای زیادی مانند قیمت و مدل خودرو، عمر خودرو، سال پرداخت عوارض، شهر و استان محل سکونت؛ در مشخص شدن مبلغ عوارض سالیانه تاثیرگذارند.
به عنوان مثال، اگر اتومبیل سواری شما ساخت داخل کشور باشد، ارزش خودرو برای محاسبه‌ی عوارض مبلغی برابر با یک هزارم قیمت فروش کارخانه محاسبه می‌شود. اما همین مبلغ برای خودروهای خارجی برابر با یک‌ونیم هزارم مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورود به کشور خواهد بود.
جریمه عدم پرداخت عوارض سالیانه شهرداری خودرو چقدر است؟
وقتی از اجباری بودن صحبت می‌کنیم، یعنی در صورت عدم رعایت قانون یا عدم پرداخت به‌موقع عوارض؛ مشمول جریمه خواهید شد. مانند بیمه شخص ثالث که برای عدم تمدید به موقعِ آن، جریمه‌ی دیرکرد درنظر گرفته شده است؛ برای عدم پرداخت عوارض سالیانه نیز، باید جریمه دیرکرد بپردازید.
طبق تبصره‌ی ۳ ماده ۴۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده، عدم پرداخت سالیانه و به موقع عوارض شهرداری؛ برای مالک خودرو جریمه به همراه خواهد داشت. به این ترتیب که مالک خودرو با جریمه‌ی افزایش دو درصدی مبلغ عوارض شهرداری به ازای هر ماه تاخیر در پرداخت عوارض روبه‌رو خواهد شد.
روش پرداخت عوارض سالیانه شهرداری خودرو
اگر طرفدار روش‌های حضوری هستید، کافی‌ست به یکی از دفاتر پیشخوان دولت و شهرداری‌ها مراجعه کنید. اما برای پرداخت آنلاین عوارض سالیانه، سامانه‌های زیر به کار شما می‌آیند:
برای استعلام بدهی و عوارض سالیانه‌ی خودرو، اطلاعات زیر از شما درخواست می‌شود:
- شماره پلاک خودرو
- شماره تلفن مالک خودرو
- شماره VIN خودرو (شماره‌ای با ۱۷ کاراکتر که از اعداد و حروف تشکیل شده است که روی کارت ماشین درج شده است. این شماره با IR آغاز می‌شود.)
اعتراض به مبلغ عوارض سالیانه شهرداری خودرو
اگر نسبت به مبلغ عوارض خودرو اعتراض دارید، باید با مدارک زیر به شهرداری محل سکونت‌تان مراجعه کنید.
- برگ سبز خودرو یا همان سند مالکیت ماشین
- کارت ملی مالک اتومبیل
- اسناد پرداختی عوارض مربوط به دوره‌ها و سال‌های گذشته
در مطلبی که خواندید با عوارض سالیانه شهرداری خودرو و ماهیت آن آشنا شدید. حالا به خوبی می‌دانید که دلیل اصلی دریافت عوارض آن است که شهرداری برای تامین هزینه‌های مربوط به نگهداری و بهبود وضعیت مسیرها و جاده‌ها به درآمدی ثابت نیاز دارد که در قالب عوارض سالیانه‌ی خودرو از مالکین دریافت می‌کند. در پایان، فراموش نکنید که تا پایان اسفندماه برای پرداخت عوارض مربوط به آن سال فرصت دارید و در غیر این‌صورت مشمول جریمه خواهید شد.