چه بخواهیم و چه نخواهیم، دوران بازنشستگی قسمتی از زندگی همه‌ی ما خواهد بود و بالاخره فرا می‌رسد. یکی از مهم‌ترین برنامه‌ریزی‌های مربوط به این دوران، برنامه‌ریزی مالی برای تامین هزینه‌های زندگی خواهد بود. قانون کار، تمام کارفرمایان را موظف کرده است تا کارمندان‌شان را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی دربیاورند.
یکی از مزایای بیمه تامین اجتماعی، پرداخت مستمری در زمان بازنشستگی‌ست که به صورت ماهانه به فرد بیمه‌شده پرداخت خواهد شد. اما میزان حقوق بازنشستگی و نحوه‌ی محاسبه‌ی آن از نکات مهمی‌ست که هر فردی باید از آن اطلاع داشته باشد. البته که مبلغ مستمری بازنشستگی به اندازه‌ی اندوخته‌ی بیمه عمر و سرمایه‌گذاری قابل‌توجه نیست، اما به‌عنوان یک درآمد ثابت و ماهانه می‌تواند پاسخگوی بخشی از هزینه‌های زندگی روزمره باشد.
پس برای آشنایی با نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی بیمه اجتماعی و شرایط لازم برای اعلام بازنشستگی، تا پایان این مطلب با بلاگ بیمه‌شو همراه باشید.
آشنایی با بیمه تامین اجتماعی
بیمه تامین اجتماعی یکی از شناخته‌شده‌ترین و معمول‌ترین بیمه‌نامه‌هایی‌ست که اکثر افراد جامعه تحت پوشش خدمات آن قرار گرفته‌اند. در واقع افرادی که در سازمان یا شرکتی مشغول به کار می‌شوند، به احتمال زیاد از سمت کارفرما تحت‌پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرند.
مگر آن‌که سازمان محل فعالیت‌شان سازوکار بیمه‌ای مخصوص به خودش را داشته باشد؛ مانند بیمه نیروهای مسلح یا بیمه‌ی فرهنگیان. حق‌بیمه‌ی تامین اجتماعی به صورت ماهانه و در دو بخش پرداخت می‌شود. بخش اول آن سهم کارفرماست و بخش دوم آن نیز سهم خود کارمند است که کارفرما آن را از حقوق و دستمزد کم می‌کند و همراه با سهم خودش به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز می‌کند.
این بیمه‌ی همگانی دارای سیستمی‌ست که موارد زیر را تحت پوشش قرار می‌دهد:
- بیمه بازنشستگی
- بیمه دولتی درمانی
- بیمه بیکاری
- بیمه حوادث و تصادف‌ها
البته بیمه تامین اجتماعی فقط مخصوص افراد شاغل نیست. تقریبا هر کسی می‌تواند با پرداخت حق‌بیمه‌ی مشخص، خودش را تحت پوشش خدمات بیمه تامین اجتماعی درآورد و از خدمات بیمه خویش‌فرما یا بیمه زنان خانه‌دار استفاده کند.
به‌هرحال، چه شاغل باشید و چه شاغل نباشید با پرداخت حق‌بیمه می‌توانید از مزایای بازنشستگی بیمه تامین اجتماعی استفاده کنید. چرا که قسمتی از حق‌بیمه‌ی شما در پایان مدت قرارداد و اعتبار بیمه‌نامه، تحت عنوان حقوق بازنشستگی به شما تعلق می‌گیرد و با پرداخت مستمری و ارائه‌ی خدمات درمانی از شما و اعضای خانواده‌تان در دوران بازنشستگی‌تان حمایت خواهد کرد.
دوره بازنشستگی به صورت کلی از سن ۶۰ سالگی برای آقایان و ۵۵ سالگی برای خانم‌ها شروع می‌شود. به شرط آن‌که سابقه‌ی خدمت و پرداخت حق‌بیمه داشته باشند. البته این یک قانون کلی‌ست و دارای تبصره‌ها و شرایط مختلفی‌ست که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
حقوق بازنشستگی چیست؟
حقوق بازنشستگی مبلغی مشخص و از پیش تعیین‌شده است که به‌صورت ماهانه و تا پایان عمر به افراد بازنشسته تعلق خواهد گرفت. بنابراین این مبلغ به افرادی تعلق می‌گیرد که دارای شرایط بازنشستگی مندرج در قانون بیمه تامین اجتماعی باشند. قبلا در مورد سازمان تامین اجتماعی و وظایف آن در قبال بیمه‌گذاران در بلاگ بیمه‌شو نوشته‌ایم. اما به صورت خلاصه، سازمان تامین اجتماعی یک نهاد عمومی و غیردولتی‌ست که یکی از وظایف آن، ارائه‌ی پوشش‌های بیمه اجباری به کارگران و کارمندان بخش خصوصی‌ست. یکی از مزایای بیمه تامین اجتماعی، پوشش مستمری دوران بازنشستگی‌ست که براساس سابقه‌ی کار و میانگین دریافتی حقوق فرد در دو سال آخر خدمتش محاسبه خواهد شد.
حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی به چه کسانی تعلق می گیرد؟
افراد برای دریافت حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی باید دارای شرایط مشخصی باشند که در ادامه این شرایط را می‌خوانید:
- کسانی که برای مدت حداقل بیست سال تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی بوده‌اند و در این مدت حق‌بیمه‌شان را به‌صورت کامل پرداخت کرده‌اند، می‌توانند درخواست بازنشستگی دهند. شرط سنی لازم در این حالت، شصت سال برای آقایان و پنجاه‌وپنج سال برای خانم‌ها در نظر گرفته شده است. بنابراین یک آقای شصت‌ودو ساله با بیست سال سابقه‌ی کار و پرداخت حق‌بیمه می‌تواند برای بازنشستگی و دریافت مستمری درخواست دهد.
- اگر سابقه‌ی پرداخت حق‌بیمه‌ی افراد به سی سال رسیده باشد، شرط سنی به پنجاه سال برای آقایان و چهل‌وپنج سال برای خانم‌ها کاهش خواهد یافت. بنابراین مردی پنجاه‌ویک ساله که از بیست‌ویک سالگی‌اش از سمت کارفرما تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی بوده است، می‌تواند برای دریافت مستمری بازنشستگی درخواست دهد و نیازی نیست تا شصت سالگی‌اش صبر کند.
- قانون مستمری بازنشستگی برای کسانی که در مشاغل سخت مشغول به کار هستند، کمی متفاوت در نظر گرفته شده است. به این ترتیب اگر این افراد بیست سال متوالی و یا بیست‌وپنج سال به صورت نامتوالی، حق‌بیمه‌شان را پرداخت کرده باشند؛ می‌توانند درخواست بازنشستگی دهند. بدون آن که شرط سنی برای آنها در نظر گرفته شود. به‌عنوان مثال فردی که از هجده سالگی‌اش در یکی از مشاغل سخت مشغول به کار بوده است و حق‌بیمه‌اش را برای بیست سال پی‌درپی پرداخت کرده است، می‌تواند در سی‌وهشت سالگی‌اش درخواست بازنشستگی دهد.
- قانون کار برای خانم‌ها شرایط آسان‌تری را هم فراهم کرده است. خانم‌ها می‌توانند با داشتن حداقل بیست سال سابقه‌ی پرداخت حق‌بیمه و شرط سنی چهل‌ودو سال، با دریافت بیست روز حقوق بازنشسته شوند و مستمری دریافت کنند. البته در زمان درخواست بازنشستگی و ترک کار، باید مشمول شرایط قانون کار باشند.
نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی بیمه تامین اجتماعی چگونه است؟
برخلاف تصور بسیاری از افراد که فکر می‌کنند محاسبه‌ی حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی پیچیده و پرجزئیات است، می‌توان با یک حساب‌وکتاب ساده مبلغ آن را برآورد کرد. برای محاسبه‌ی حقوق بازنشستگی بیمه تامین اجتماعی باید دو نکته‌ی مهم را در نظر بگیرید:
- متوسط حقوق دو سال آخر کار
- سنوات یا همان سابقه‌ی پرداخت حق‌بیمه
بین سابقه‌ی پرداخت حق‌بیمه و حقوق دریافت با حقوق دوران بازنشستگی رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. به این ترتیب که هرچه سابقه‌ی پرداخت حق‌بیمه و حقوق دریافتی فرد بیشتر باشد، مبلغ مستمری و حقوق بازنشستگی او نیز بیشتر خواهد بود. قبل از آن‌که فرمول محاسبه‌ی مستمری بازنشستگی را توضیح دهیم، دو نکته‌ی دیگر را هم باید با هم مرور کنیم.
- متوسط دستمزد براساس مجموع حقوق و مزایای مشمول کسر حق‌بیمه در دو سال آخری که فرد مشغول به کار بوده است، محاسبه می‌شود.
- سنوات خدمت در قالب مجموع کل روزهایی تعریف می‌شود که برای آن بیمه واریز شده است. در محاسبه‌ی سنوات، ابتدا از روز به جای ماه و سال استفاده می‌شود و در نهایت مجموع این روزها، به ماه و سال تبدیل می‌شوند. مثلا مجموع ۴۵۶ روز خدمت به یک‌سال و دو ماه و ۲۹ روز تبدیل خواهد شد.
فرمول محاسبه حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی
به صورت مشخص این‌طور می‌توانیم بگوییم که فرمول محاسبه‌ی حقوق بازنشستگی بیمه تامین اجتماعی برابر است با متوسط دستمزد فرد بیمه‌شده ضرب در تعداد سال‌هایی که حق‌بیمه پرداخت کرده است. این عدد در نهایت بر ۳۰ تقسیم خواهد شد. متوسط حقوق و دستمزد نیز براساس حقوق (با کسر حق‌بیمه) در دو سال آخر خدمت فرد تعیین می‌شود. در صورتی‌که فرد بیمه‌شده در دو سال اخیر مشغول به فعالیت نبوده باشد؛ متوسط دستمزد با کسر مدت از ماه‌های قبل از این دو سال که فرد سابقه‌ی کار نداشته است، به دست می‌آید.
خدمات و حقوق بازنشستگی بیمه تامین اجتماعی اگرچه که لازم است، اما کافی نیست. شما به‌عنوان فردی شاغل که سابقه‌ی پرداخت حق‌بیمه را دارید، باید از نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی بیمه تامین اجتماعی و قواعد و قوانین مربوط به آن آگاه باشید؛ اما در عین حال باید بدانید که حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی نمی‌تواند به‌تنها منبع درآمدی شما برای ایام فراغت از کار تبدیل شود. کافی‌ست نگاهی به نرخ تورم و مصوبات میزان حقوق بازنشستگی بیندازید تا به این مسئله پی ببرید.
بهترین مکمل و همراه برای حقوق بازنشستگی، بیمه عمر و سرمایه‌گذاری‌ست. پوشش بیمه‌ای که هم در پایان مدت اعتبار به شما براساس سرمایه‌ی بیمه‌نامه‌تان مستمری پرداخت می‌کند و هم شما را در سود قابل‌توجهی شریک خواهد کرد. همچنین از مزایای مالی دیگری مثل وام بدون بهره و بازخرید اندوخته‌ی بیمه‌نامه نیز بهره‌مند خواهید بود. برای خرید آنلاین بیمه عمر و سرمایه‌گذاری کافی‌ست سری به سایت بیمه‌شو بزنید تا با جزئیات آن آشنا شوید. کارشناسان بیمه‌شو نیز در مسیر خرید این بیمه‌نامه‌ی مهم و ارزشمند همراه شما خواهند بود.