رفتار اخلاقی یعنی رعایت بی‌چون‌وچرای قوانین راهنمایی و رانندگی. اما زندگی کردن در شهرهای شلوغ و پرترافیک، گاهی از ما راننده‌هایی عجول و کم‌طاقت می‌سازد که برای زودتر رسیدن به مقصد، حقوق دیگران را زیر پا می‌گذاریم. سبقت غیرمجاز، حرکت در خلاف جهت خیابان، عبور از خط ویژه و عدم رعایت حق تقدم از آن دسته تخلف‌های پرتکرار رانندگی‌ست که مدام در سطح شهر و خیابان دیده می‌شود.
تجربه‌ی این سال‌ها ثابت کرده است که جریمه‌ی نقدی نمی‌تواند به‌تنهایی تعداد جرائم رانندگی را کاهش دهد. به همین دلیل است که پلیس راهور، طرح نمره منفی گواهینامه را برای جلوگیری از تکرار تخلف‌های پرخطر اجرایی کرده است. با افزایش نمره منفی گواهینامه در این طرح، راننده‌ی خاطی مشمول جریمه می‌شود. به طوری‌که پلیس راهنمایی و رانندگی هر بار جریمه‌ی مشخصی را برای راننده در نظر می‌گیرد و او را برای مدتی از رانندگی منع می‌کند. در صورت تکرار تخلف و عدم توجه به قوانین راهنمایی و رانندگی، ممکن است گواهینامه‌ی فرد برای همیشه باطل شود.
با در نظر گرفتن اهمیت و تاثیر بالای نمره منفی گواهینامه، در ادامه‌ی این مطلب از روش اعتراض به نمره منفی گواهینامه می‌گوییم و سعی می‌کنیم به این پرسش پاسخ دهیم که در صورت دریافت نمره منفی، چگونه می‌توانیم نسبت به آن اعتراض کنیم؟
نمره منفی گواهینامه چیست؟
جریمه‌ی نقدی نمی‌تواند به تنهایی عامل بازدارنده‌ی تخلفات رانندگی شود. در واقع بسیاری از افراد به مبلغ جریمه توجهی ندارند و به رانندگی پرخطرشان ادامه می‌دهند. به همین دلیل، پلیس راهور طرح نمره منفی گواهینامه را طراحی و اجرا کرده است. در این طرح، تعدادی از تخلف‌های پرتکرار و خطرناک رانندگی مشخص شده‌اند که در صورت وقوع، یک امتیاز منفی برای راننده‌ی خاطی در سیستم راهنمایی و رانندگی ثبت خواهد شد. از آن‌جایی که این امتیاز منفی برای فرد و نه برای وسیله‌ی نقلیه در نظر گرفته می‌شود، به آن نمره منفی گواهینامه می‌گویند.
از تخلف‌هایی که نمره منفی به آن تعلق می‌گیرد می‌توانیم به صحبت با تلفن حین رانندگی، سرعت غیر مجاز، سبقت غیر مجاز و انجام حرکات نمایشی اشاره کرد. جدول نمره منفی گواهینامه در سال ۱۴۰۱ را در ادامه می‌بینید:
| ردیف | عنوان تخلف | وسیله نقلیه شخصی | وسیله نقلیه عمومی سنگین |
| ۱ | هرگونه حرکات نمایشی مانند دور زدن درجا و یا حرکت موتورسیکلت بر روی چرخ | ۸ | ۱۰ |
| ۲ | تجاوز از سرعت مجاز (بیش از ۵۰ کیلومتر در ساعت) | ۱۰ | ۱۵ |
| ۳ | عبور از چراغ قرمز راهنمایی و رانندگی | ۵ | ۱۰ |
| ۴ | حرکت به‌طور مارپیچ | ۳ | ۵ |
| ۵ | حرکت با دنده‌عقب در آزادراه‌ها و بزرگ‌راه‌ها | ۵ | ۷ |
| ۶ | سبقت غیرمجاز در راه‌های دوطرفه | ۵ | ۱۰ |
| ۷ | رانندگی در حالت مستی و مصرف داروهای روان‌گردان و یا افیونی | ۱۰ | ۲۰ |
| ۸ | تجاوز از سرعت مجاز (بیش از ۳۰ تا ۵۰ کیلومتر) | ۵ | ۱۰ |
| ۹ | عبور از محل ممنوع | ۴ | ۶ |
| ۱۰ | تجاوز به چپ از محور راه | ۵ | ۹ |
| ۱۱ | عبور وسایل نقلیه از پیاده‌رو | ۵ | ۷ |
| ۱۲ | عدم رعایت حق‌تقدم عبور | ۴ | ۶ |
| ۱۳ | دور زدن در محل ممنوع | ۳ | ۵ |
| ۱۴ | استفاده از تلفن همراه یا وسایل ارتباطی مشابه در حین رانندگی در سرعت بالای ۶۰ کیلومتر | ۳ | ۵ |
| ۱۵ | نقص فنی موثر یا نقص در سامانه (سیستم) روشایی در شب | ۳ | ۶ |
| ۱۶ | عدم رعایت مقررات ایمنی حمل و نقل جاده‌ای مواد خطرناک | ۸ | ۸ |
| ۱۷ | رانندگی با وسایل نقلیه عمومی بیش از زمان مجاز | – | ۷ |
| ۱۸ | عدم رعایت شرایط مندرج در گواهینامه از قبیل استفاده از عینک، سمعک یا تجهیزات خاص | ۳ | ۷ |
| ۱۹ | عدم توجه به فرمان ایست یا پرچم مراقبین عبور و مرور محصلین یا پلیس مدرسه | ۳ | ۵ |
| ۲۰ | عدم رعایت مقررات حمل بار | ۵ | ۸ |
نمره منفی گواهینامه چه محدودیت هایی را ایجاد می کند؟
تا این‌جا متوجه شدیم که لیستی از تخلفات رانندگی وجود دارد که نمره منفی به آن تعلق می‌گیرد. حالا به این سوال پاسخ می‌دهیم که نمره منفی چطور می‌تواند مانع از وقوع تخلفات رانندگی شود؟ طبق جدول بالا، اگر مجموع نمره منفی راننده به امتیاز ۳۰ برسد، گواهینامه‌ی او برای مدت سه ماه ضبط خواهد شد و در پایان این مدت با پرداخت جریمه می‌تواند گواهینامه‌ی خود را پس بگیرد. در صورت تکرار تخلف، ۲۵ نمره‌ی منفی برای او منظور خواهد شد و این‌بار گواهینامه‌ی او برای مدت شش ماه ضبط می‌شود. بعد از پایان این مدت نیز باید مبلغ جریمه‌ی بالاتری را برای دریافت دوباره‌ی گواهینامه‌اش بپردازد. با تکرار تخلف و گرفتن ۲۰ نمره‌ی منفی، این‌بار گواهینامه‌ی او برای همیشه باطل خواهد شد. راننده‌ی متخلف بعد از گذشت یک سال می‌تواند با گذراندن دوره‌ی آموزشی و قبولی در امتحان رانندگی (مانند کسی که برای اولین بار برای گرفتن گواهینامه رانندگی اقدام می‌کند)، گواهینامه دریافت کند. البته در این‌جا هم باز باید مبلغی را تحت‌عنوان جریمه به حساب خزانه عمومی واریز کند.
همان‌طور که می‌بینید در نظر گرفتن نمره منفی روی گواهینامه‌ی فرد، نه‌تنها منجر به پرداخت جریمه‌ی نقدی می‌شود بلکه فرد خاطی را برای مدتی از رانندگی منع می‌کند. همچنین اگر نسبت به نمره منفی گواهینامه بی‌تفاوت باشد، درمعرض خطر از دست دادن گواهینامه و آموزش مجدد برای اخذ دوباره‌ی آن قرار خواهد گرفت. موضوعی که حداقل تا یک سال اجازه‌ی رانندگی را از فرد می‌گیرد.
استعلام نمره منفی گواهینامه
بهترین راه برای استعلام نمره منفی گواهینامه مراجعه به سایت پلیس راهور است. استعلام به موقع میزان تخلف رانندگی و نمره منفی گواهینامه اهمیت زیادی دارد. چرا که امکان حذف نمره منفی با پرداخت به موقع جریمه و همچنین عدم ارتکاب جرائم رانندگی تا شش ماه بعد از آخرین تخلف، وجود دارد. فرض کنید که هنگام رانندگی مشغول صحبت با تلفن بوده‌اید و پلیس شما را جریمه کرده است. با استعلام و پرداخت به‌موقع جریمه و همچنین عدم ارتکاب تخلف رانندگی تا حداقل شش ماه بعد از این جریمه، نمره منفی مربوط به صحبت کردن با تلفن همراه از گواهینامه‌ی شما پاک خواهد شد.
به صورت کلی دو روش برای استعلام نمره منفی گواهینامه وجود دارد که در ادامه هر کدام را بررسی می‌کنیم.
استعلام نمره منفی گواهینامه از طریق سامانه راهور
- مراجعه به سایت اینترنتی پلیس راهور به آدرس rahvar120.ir
- انتخاب گزینه‌ی استعلام نمره منفی از منوی کشویی وسط صفحه
- ورود به سامانه‌ی سخا و ساخت حساب کاربری برای اولین‌بار
- ثبت شماره گواهینامه
- مشاهده‌ی نتیجه‌ی استعلام نمره منفی
استعلام نمره منفی گواهینامه از طریق ارسال پیامک
برای استعلام نمره منفی گواهینامه از طریق پیامک باید شماره‌ی گواهینامه‌تان را به سرشماره‌ی ۱۱۰۱۲۰۲۰۲۰ ارسال کنید تا نتیجه‌ی استعلام برای شما فرستاده شود.
اعتراض به نمره منفی گواهینامه
اگر بعد از استعلام نمره منفی در سامانه‌ی سخا نسبت به آن اعتراض داشتید، می‌توانید به یکی از واحدهای اجراییات تخلفات در سراسر کشور مراجعه کنید تا به شکایت شما رسیدگی شود. بعد از ثبت اعتراض و ارائه‌ی مدارک، کارشناس ذی‌صلاح به اعتراض شما رسیدگی خواهد کرد و رای خود را اعلام می‌کند.
مدارک مورد نیاز برای اعتراض به تخلف رانندگی دارای نمره منفی گواهینامه
برای ثبت اعتراض و شکایت نسبت به تخلف رانندگی و نمره منفیِ درج شده روی شماره‌ی گواهینامه‌تان، لازم است مدارک زیر را به کارشناس واحد اجراییات تخلفات ارائه دهید:
- اصل گواهینامه‌ی رانندگی
- تکمیل فرم درخواست ثبت اعتراض
- ارائه‌ی قولنامه، وکالت‌نامه یا سند قانونی وسیله‌ی نقلیه
- سند یا مدارکی که اثبات می‌کند شما تخلف نکرده‌اید
گاهی‌اوقات ممکن است شماره پلاک خودرو به اشتباه در سیستم ثبت شده باشد و به همین دلیل فرد دیگری، جریمه بشود. اگر فرد شاکی بتواند این موضوع را ثابت کند، نمره منفی از گواهینامه‌ی او پاک خواهد شد و برای متخلف واقعی در نظر گرفته خواهد شد.
در مطلبی که خواندید با نمره منفی گواهینامه و نحوه‌ی اعتراض به آن آشنا شدید. یک نکته‌ی تکمیلی درباره‌ی نمره منفی گواهینامه آن است که هرچه شما راننده‌ی کم‌ریسک‌تر و کم‌خطرتری باشید، شرکت‌های بیمه نیز تخفیف بیشتری را برای خرید بیمه‌های اتومبیل در نظر خواهند گرفت. مثلا در زمان خرید بیمه شخص ثالث، تخفیف عدم خسارت برای رانندگانی که در سال قبل بیمه‌ای مسبب هیچ حادثه‌ای نبوده‌اند، در نظر گرفته می‌شود که مبلغ قابل‌توجهی را از حق‌بیمه‌ی نهایی آنها کم خواهد کرد.