خودروهای فرسوده یا اتومبیل‌های دست دوم در واقع وسیله نقلیه‌ای است که قبلاً در میان دستان یک یا چند مالک دست‌به‌دست شده است؛ اگر بخواهیم به‌طور دقیق‌تر بیان کنیم، باید بگوییم که خودروهای کهنه و فرسوده از سن و مدت تعیین‌شده‌ای برخوردارند که این زمان در کشور ایران به‌صورت میانگین بیست سال درنظر گرفته شده است، بنابراین اگر سن خودروی شما از بیست سال بیشتر باشد، خودروی فرسوده محسوب می‌شود که در میان انواع مختلف خودروها، خودروهایی مانند تاکسی و مسافربری به‌علت مصرف زیادتر آنها نسبت به خودروهای شخصی، زودتر فرسوده می‌شوند؛ البته ناگفته نماند که به‌جهت افزایش کیفیت خودروهای امروزی این بازه زمانی به ده سال رسیده است؛ با وجود توجه به این مسئله، در کشور ایران سن خودروهای فرسوده بیش از سی سال دارند که به‌جرأت می‌توان گفت تمام آنها از رده خارج هستند و موجب تولید آلاینده‌های هوا و آلودگی صوتی و همچنین مصرف بیش از حد انرژی می‌شوند؛ درست به همین دلیل است که در کلان شهرهایی مانند تهران، آلودگی هوا بسیار زیاد است. از آنجاکه در کشور ایران بین خروج خودروهای دست دوم یا فرسوده و خودورهای صفر تناسب درستی وجود ندارد، باید گفت از رده خارج کردن خودروهای کهنه و فرسوده می‌تواند بر موارد ذیل تاثیرگذار باشد:
- کاهش آلودگی زیست محیطی
- افزایش ایمنی در رانندگی با اتومبیل
- کاهش تلفات ناشی از تصادفات
- کاهش ترافیک شهری و بین شهری
- کاهش مصرف سوخت
- بهبود اقتصاد کشور
خودروی فرسوده
بسیاری از مردم تصور می‌کنند اگر به‌ندرت رانندگی کنند، فرسوده نمی‌شود و سرویس‌دهی کمتری نیاز دارد، گرچه این موضوع در عمر مفید خودرو دخیل است اما این موضوع تنها بخشی از این داستان را شامل می‌شود، چراکه در این امر موارد بسیاری دخیل هستند که می‌تواند از عمر مفید خودرو بکاهند.
حال که اندکی با مسائل مربوط به اتومبیل‌های دست دوم و سن خودروهای فرسوده آشنا شدید، تا انتهای این مطلب بیمه‌شو را همراهی کنید تا بر اطلاعات خود در این زمینه بیفزایید.
سه شرط اصلی تعیین کننده وسایل نقلیه
- شرایط اقتصادی متفاوت در جوامع مختلف
- شرایط تکنولوژی متفاوت در جوامع مختلف
- شرایط فرهنگی متفاوت در جوامع مختلف
جالب است بدانید این سه شرط مشخص‌کننده از بارزترین عواملی هستند که در کشورهای توسعه‌یافته و پیشرفته به چشم می‌آیند. همانطور که گفته شد خودروهای بالای بیست سال در کشورهای عقب‌افتاده خودروهای کهنه و فرسوده محسوب می‌شوند، درحالی‌که در کشورهای پیشرفته، سن خودروهای فرسوده از سن بالای پنج سال آغاز می‌شود. از سایر مواردی که می‌توان آنها را در سن فرسودگی وسایل نقلیه دخیل دانست به شرح ذیل است:
- شرایط اقلیمی منطقه موردنظر
- نحوه تعمیر و نگهداری خودرو
- کارکرد خودرو
- طراحی خودرو
همانطور که در ابتدای مطالب نیز اشاره کردیم، از دیگر مواردی که می‌تواند در سن خودروهای فرسوده دخیل باشد، عدم تناسب خروج خودروهای کهنه و فرسوده و تولید خودروهای صفر در شهرهاست. لازم به‌ذکر است که برخی از موارد می‌توانند به حل این مشکل کمک کنند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
- بهتر است خودروهای کهنه و فرسوده و تازه تولیدشده را کنترل مستمر داشته باشند.
- بهتر است فاصله بین دوره‌های معاینه خودروهای فرسوده کوتاه شود.
خودروهای فرسوده
مراحل اسقاط خودروهای فرسوده چیست؟
توجه به سن خودروهای فرسوده و فراهم آوری شرایط اسقاط آنها، از مهم‌ترین اقداماتی محسوب می‌شود که شهر را از تبدیل شدن به آلودگی و ظاهر قدیمی نجات می‌دهد.
- طرح نقدی اتومبیل‌های دست دوم و فرسوده
- طرح جایگزین اتومبیل‌های دست دوم و فرسوده
دولت به‌جت اینکه از اثرات تورمی اعطای تسهیلات گذر کند، دو طرح نقدی و طرح جایگزین ارائه شده است که در ادامه به شرح هرکدام خواهیم پرداخت:
- طرح نقدی خودروهای کهنه و فرسوده
دولت به‌وسیله طرح نقدی، خودروهای فرسوده یا اتومبیل‌های دست‌دوم از صاحبان آنها تحویل می‌گیرد و وجه آن را براساس ارزش لاشه خودرو به متقاضی پرداخت می‌کند. خودروهایی که مجاز به ثبت‌نام در این طرح می‌باشند به شرح ذیل است:
- خودروهای فرسوده سواری مدل ۱۳۶۱ الی ۱۳۸۵ شمسی
- خودروهای فرسوده وانت بار مدل ۱۳۶۱ الی ۱۳۸۵ شمسی
- خودروهای فرسوده مینی‌بوس مدل ۱۳۷۰ و پایین‌تر از این سال
- خودروهای فرسوده اتوبوس مدل ۱۳۷۰ و پایین‌تر از این سال
- خودروهای فرسوده کامیون مدل ۱۳۷۰ و پایین‌تر از این سال
البته باید به محدودیت‌‌های این طرح نیز توجه داشت که یکی از مهم‌ترین‌این محدودیت‌ها، تعداد سیلدر اتومبیل‌هاست که باید به تعداد چهار و بیشتر از چها سیلندر باشد.
- طرح جایگزین خودروهای فرسوده
طرح جایگزین خودروهای فرسوده یا طرح تعویض خودروهای فرسوده با خودروهای نو طرحی است که به طرح حواله‌ای نیز معروف است و ارتباط مستقیمی با برنامه‌های فروش خودروسازان دارد، فعلاً در حال انجام نیست. البته ناگفته نماند که شرکت ایران خودرو در سال جاری تنها یک‌بار طرح فروش مربوط به نوسازی به‌صورت جایگزینی را با تیراژ حدود دوهزار دستگاه اعلام کرده است.
طرح جایگزینی خودروهای فرسوده با محصولات سایپا
برای مثال می‌توان طرح جایگزینی خودروهای فرسوده با محصولات سایپا در سال ۱۳۹۹ اشاره کرد.
به نقل از ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت و گروه خودروسازی سایپا، گروه سایپا طرحی را پایه‌ریزی کرده است که طی آن خودروهای فرسوده با محصولات سایپا جایگزین می‌شوند زیرا تمام خودروهای سایپا با استانداردهای آلایندگی یورو۴ تولید می‌شوند، بدین منظور زمینه افزایش سرعت در اسقاط خودروهای فرسوده فراهم خواهد شد.
او به‌دنبال صحبت‌های خود از استقبال زیاد متقاضیان جایگزینی خودروهای فرسوده به‌علت اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها، پایین بودن قیمت و همچنین کم مصرف بودن محصولات سایپا خبر داد و اعلام داشت به سبب اینکه محدودیت ظرفیت اعطای وام بانک‌ها محدود خواهد بود، مدت زمان ثبت‌نام در این طرح نیز محدود است.