جایگاه بیمه عمر در ایران و جهان؛ ما کجای مسیر ایستاده ایم؟

مقایسه‌ی جایگاه بیمه عمر در ایران و جهان، مقایسه‌ای‌ست که نتیجه‌ی خوشایندی را به‌دنبال نخواهد داشت. چرا که مسئله‌ی خرید بیمه عمر در کشورهای پیشرفته، مسئله‌ای مهم و اساسی‌ست که بیشتر افراد جامعه از اهمیت آن آگاه‌اند و برای خرید پوشش‌های عمر وسواس و حساسیت به‌خرج می‌دهند.

در حالی‌که در ایران، ضریب نفوذ پوشش‌های بیمه عمر و سرمایه‌گذاری بسیار پایین است و بیشتر افراد، روش‌های دیگری را برای ذخیره‌ی سرمایه و پس‌انداز انتخاب می‌کنند. این تفاوت در میزان علاقه‌ی ایرانیان و سایر مردم جهان نسبت به خرید بیمه عمر در حالی‌ست که محتوا و پوشش‌های بیمه‌نامه‌های عمر در ایران تفاوت چندانی با بیمه‌نامه‌های مشابه در کشورهای دیگر ندارد و درواقع بازار بیمه‌ی ایران، مشابه بازار عمر در جهان است. پس این‌همه تفاوت میان بیمه‌گذاران ایرانی و سایر مردم جهان در استقبال از بیمه‌های عمر ناشی از چیست و چطور می‌توانیم این وضعیت را بهبود دهیم؟

در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ بیمه‌شو با بازار بیمه عمر در کشورهای پیشرفته آشنا می‌شویم و در ادامه جایگاه بیمه عمر در ایران و جهان را با هم مقایسه خواهیم کرد. همچنین از دلایل پایین‌بودن ضریب نفوذ بیمه عمر در ایران می‌گوییم و شما را برای خرید پوشش‌های عمر و سرمایه‌گذاری راهنمایی می‌کنیم. پس تا انتهای این مطلب با ما و بلاگ بیمه‌شو همراه باشید.

چرا خرید بیمه عمر تا این حد اهمیت دارد؟

البته که بیمه‌نامه‌های عمر فقط به بیمه‌های عمر و سرمایه‌گذاری محدود نمی‌شوند. بلکه انواع مختلفی از طرح‌های عمر و زندگی وجود دارند که هر کدام‌شان به نیازهای خاصی پاسخ می‌دهند. اما نقطه‌ی اشتراک تمام طرح‌های بیمه‌های عمر در این موضوع خلاصه می‌شود که تمام جزئیات و پوشش‌های بیمه‌نامه براساس وضعیت حیات و فوت فرد تنظیم می‌شود؛ و چه چیزی در جهان  از حیات و زندگی انسان مهم‌تر و باارزش‌تر است؟

پس با خرید هر کدام از طرح‌های بیمه عمر، نوعی آسودگی خیال و ذهن را برای خودمان فراهم می‌کنیم. مثلا ممکن است یک بدلکار سینما که در پروژه‌های کوتاه‌مدت به ایفای نقش می‌پردازد، سراغ خرید بیمه عمر ساده‌ی زمانی برود تا اگر در صحنه‌ی فیلمبرداری دچار حادثه شد، خیالش از بابت تامین مالی آینده‌ی اعضای خانواده‌اش راحت باشد.

یا کسی که از بانک، وام دریافت کرده است می‌تواند سراغ خرید بیمه عمر مانده بدهکار برود تا تحت هیچ شرایطی مسئولیت تسویه‌ی وام برعهده‌ی اعضای خانواده نباشد. در نقطه‌ی مقابل، پدری که به تازگی صاحب فرزند شده است ممکن است برای خرید بیمه آتیه فرزندان اقدام کند تا از همان دوران کودکی، پس‌اندازی قابل‌توجه و مطمئن نزد شرکت بیمه برای فرزندش تشکیل شود.

پس افراد به نیت‌های مختلفی سراغ خرید بیمه عمر می‌روند و در میان انواع طرح‌های عمر و زندگی، شاید بتوانیم بیمه عمر و سرمایه‌گذاری را پرطرفدارترین و پرمخاطب‌ترین طرح بیمه‌ای بدانیم. بیمه‌های عمر و سرمایه‌گذاری نه فقط در ایران، که در تمام دنیا؛ جنبه‌ی سودآوری دارند و درکنار تشکیل یک اندوخته‌ی مالی قابل‌توجه و مطمئن، با ارائه‌ی پوشش‌های تکمیلی بیمه‌ای مانند پوشش بیماری‌های خاص یا هزینه‌های پزشکی، به بهترین شکل ممکن از بیمه‌گذار حمایت می‌کنند.

سوالی که در این‌جا مطرح می‌شود آن است که با وجود تمام مزیت‌ها و انواع مختلف بیمه‌های عمر و زندگی، چرا ضریب نفوذ بیمه عمر در ایران تا این حد پایین است و کمتر کسی به خرید بیمه عمر و سرمایه‌گذاری اهمیت می‌دهد؟ در ادامه، مهم‌ترین دلایلی را که جایگاه بیمه عمر در ایران و جهان را تا این حد از هم متفاوت کرده‌است، بررسی می‌کنیم.

چرا جایگاه بیمه عمر در ایران و جهان یکسان نیست؟

طرح‌های بیمه عمر و سرمایه‌گذاری در ایران نتوانسته است به همان‌اندازه‌ای مورد استقبال قرار بگیرد که در کشورهای پیشرفته‌ی جهان به آن اهمیت داده می‌شود. دلیل این اتفاق را می‌توانیم در موارد زیر جستجو کنیم.

عدم حمایت دولت

شرکت‌های بیمه در ایران زیرنظر بیمه مرکزی فعالیت می‌کنند و از قوانین و مقررات این سازمان پیروی می‌کنند. موضوعی که باعث می‌شود که فعالیت تمام شرکت‌های بیمه به‌خوبی رصد شود و در صورت وقوع اتفاق‌های پیش‌بینی‌نشده یا سرپیچی از قوانین، بیمه مرکزی مدیریت امور را به دست بگیرد.

اما با وجود حمایت و پشتیبانی بیمه مرکزی از شرکت‌های بیمه و طرح‌های عمر و سرمایه‌گذاری، جای خالی حمایت دولت از پوشش‌های عمر و سرمایه‌گذاری به‌شدت احساس می‌شود. شاید تنها حمایت دولت از طرح‌های عمر و سرمایه‌گذاری را بتوانیم در معافیت مالیاتی اندوخته‌ی عمر خلاصه کنیم. به عبارت ساده‌تر، به مبلغی که با گذشت زمان در بیمه‌نامه‌تان ذخیره می‌شود، مالیات تعلق نمی‌گیرد و سرمایه‌ی بیمه‌نامه دقیقا مطابق با جزئیات جدول بیمه عمر به ذی‌نفع پرداخت خواهد شد.

اما در کشورهای پیشرفته‌ی جهان، دولت به حمایت از طرح‌های عمر و سرمایه‌گذاری می‌پردازد و در این راستا، با ارائه‌ی تسهیلات، کمک‌های دولتی یا تبلیغات و فرهنگ‌سازی به اشاعه‌ی فرهنگ خرید بیمه‌نامه‌های عمر و سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.

بی اعتمادی افراد به سیستم مالی و بانکی

نمی‌شود که نگاهی به تیتر روزنامه‌ها و سرخط اخبار بیندازیم و با جزئیات تازه‌ای از یک  ماجرا و پرونده‌ی قضایی مالی مواجه نشویم. افزایش ناگهانی و بی‌قاعده‌ی قیمت‌ها، پایبند نبودن بنگاه‌های اقتصادی به تعهدات مالی‌شان و افزایش نرخ تورم؛ همه و همه باعث می‌شود تا از اعتماد افراد جامعه نسبت به سیستم مالی و بانکی کاسته شود.

به این‌ترتیب، از آن‌جایی که قراردادهای بیمه عمر در دسته‌ی بیمه‌نامه‌های بلندمدتی قرار می‌گیرند که اعتبارشان از پنج سال تا سی سال متغیر است؛ افراد در حالت عادی تمایل و رغبتی نسبت به خرید بیمه‌نامه نشان نمی‌دهند. مگر آن‌که از سابقه‌ی فعالیت و عملکرد مالی شرکت بیمه‌ی موردنظرشان رضایت داشته‌ باشند و بتوانند به حرف‌ها و وعده‌های بیمه‌گر اعتماد کنند.

آشنا نبودن ایرانیان با مزایا و طرح های بیمه عمر و سرمایه گذاری

شاید جالب باشد بدانید که بسیاری از افراد در کشورهای پیشرفته‌ی جهان، به خرید تنها یک بیمه‌نامه‌ی عمر اکتفا نمی‌کنند. آگاهی از مزایا و پوشش‌های کاربردی بیمه عمر و سرمایه‌گذاری باعث شده است تا هر فرد نسبت به خرید چند بیمه‌نامه‌ی عمر برای خودش اقدام کند. در ایران اما، واژه‌ی بیمه‌ی عمر مترادف با مرگ و نیستی قلمداد می‌شود و تصور اکثر افراد بر این است که مبلغ سرمایه‌ی عمر فقط به بازماندگان و وراث تعلق می‌گیرد.

در حالی‌که بیمه‌نامه‌های عمر و سرمایه‌گذاری، شرط فوت و حیات را همزمان پوشش می‌دهند و با اتمام مدت اعتبار بیمه‌نامه، مبلغ سرمایه می‌تواند به خود فرد بیمه‌شده تعلق پیدا کند. در کنار سرمایه‌ی عمر، فرد بیمه‌شده از مزایای پوشش‌های تکمیلی بیمه عمر مانند پوشش بیماری‌های خاص، معافیت از پرداخت حق‌بیمه، نقص‌عضو و از کارافتادگی و… برخوردار خواهد بود.

چند درصد از ایرانیان بیمه عمر دارند؟

متاسفانه آمار و ارقام نشان می‌دهد که وضعیت خرید بیمه عمر در میان ایرانیان به‌هیچ‌عنوان دلگرم‌کننده نیست. شاید از میان هر ۱۰ ایرانی، تنها یک نفر برای خرید بیمه عمر اقدام می‌کند. البته بسیاری از این افراد نیز اطلاعات دقیقی در مورد جزئیات بیمه‌نامه‌شان ندارند و به همین دلیل بعد از چند سال از ادامه‌ دادن بیمه‌نامه‌شان منصرف می‌شوند و برای بازخرید سرمایه‌ی عمر اقدام می‌کنند.

بنابراین نه‌تنها ضریب خرید بیمه‌نامه‌ی عمر در ایران پایین است؛ بلکه آمار انصراف از پوشش عمر و فسخ قرارداد نیز به‌شدت بالاست. شاید دلیل چنین اتفاقی را باید در راهنمایی‌های نادرست و تبلیغات وسوسه‌کننده اما غیرواقعی‌ای که پیرامون پوشش‌های بیمه‌ی عمر می‌شود، جستجو کنیم.

هرچند با مقایسه جایگاه بیمه عمر در ایران و جهان به نتایج خوشایندی نمی‌رسیم، اما خبر خوب آن است که وضعیت خرید بیمه‌نامه‌های عمر و سرمایه‌گذاری و میزان آگاهی بیمه‌گذارهای ایرانی، روزبه‌روز در حال بهتر شدن است.

یکی از دلایل بهبود این وضعیت، فعالیت پلتفرم‌های آنلاین فروش بیمه در فضای مجازی و اینترنت و تلاش این پلتفرم‌ها بر ارائه‌ی اطلاعات دقیق و آسان‌تر کردن فرایند خرید بیمه عمر است. به‌هرحال فراموش نکنید آن‌چه که بیشتر از خرید بیمه عمر اهمیت دارد، خرید فکرشده و آگاهانه‌ی بیمه عمر است!