کارگران ساختمانی از زحمت‌کش‌ترین اقشار جامعه هستند که به نسبت سختی کار و زحمتی که بر دوش آنهاست، از حقوق و مزایای ناچیزی برخوردارند. به خصوص وقتی صحبت از کارگران فصلی در میان باشد، اوضاع سخت‌تر خواهد شد؛ چرا که امنیت شغلی و داشتن منبع درآمد مستمر و پایدار نیز تحت‌تاثیر شرایط قرار خواهد گرفت.
در این میان، بیمه تامین اجتماعی وظیفه دارد تا با ارائه‌ی پوشش‌های بیمه‌ای و رسیدگی به روابط میان کارگر و کارفرما، گروه‌های مختلف جامعه را تحت‌پوشش خدمات خود قرار دهد. اما سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که آیا کارگران ساختمانی هم تحت‌پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرند؟ و اگر چنین است، آیا بیمه بیکاری به کارگران ساختمانی نیز تعلق خواهد گرفت؟
برای پاسخ دادن به این پرسش‌ها، امروز در بلاگ بیمه‌شو از بیمه کارگران ساختمانی و همچنین بیمه بیکاری کارگران صحبت می‌کنیم. اما قبل از آن‌که به پاسخ این سوال‌ها برسیم، فراموش نکنید که خرید بیمه عمر و بازنشستگی همچنان تنها راهکار منطقی و مطمئنِ بیمه‌ای است که هم آینده‌ی مالی کارگران ساختمانی و هم آینده‌ی مالی سایر اقشار جامعه را با هر سطحی از درآمد تامین خواهد کرد. پس همچنان که به خرید بیمه عمر فکر می‌کنید، با ادامه‌ی این مطلب با بلاگ بیمه‌شو همراه باشید.
آیا کارگران ساختمانی بیمه می شوند؟
پاسخ صریح، ساده و روشن به این سوال آن است که بله؛ کارگران ساختمانی هم بیمه می‌شوند و تحت‌پوشش خدمات سازمان تامین اجتماعی قرار می‌گیرند. حق‌بیمه‌ی مربوط به کارگران ساختمانی مانند هر حق‌بیمه‌ی دیگری از دو بخش تشکیل شده است؛ سهم کارفرما و سهم کارگر. سهم کارفرما با اخذ درصدی از عوارض صدور پروانه‌ی ساخت توسط شهرداری‌ها تامین می‌شود و کارگر نیز با دریافت کارت مهارت فنی از سازمان فنی‌وحرفه‌ای کشور در یکی از شاخه‌های مشاغل ساختمانی و ارائه‌ی کارت مهارت به سازمان تامین اجتماعی؛ سهم هفت درصدی خود را از حق‌بیمه پرداخت خواهد کرد و به این ترتیب، مشمول خدمات بیمه‌ای می‌شود.
اگر بخواهیم تاریخچه‌ی بیمه کارگران ساختمانی را دقیق‌تر بررسی کنیم، باید به سال ۱۳۸۶ بازگردیم. سالی که «قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی» در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و از آن زمان تاکنون، ارائه‌ی خدمات بیمه کارگران ساختمانی به تعهدات بیمه تامین اجتماعی اضافه شد. اما منظور از مشاغل ساختمانی چیست و کدام گروه از کارگران ساختمانی تحت‌پوشش این خدمات بیمه‌ای قرار می‌گیرند؟ در ادامه با هم بررسی می‌کنیم.
منظور از مشاغل ساختمانی تحت پوشش بیمه کارگری چیست؟
بر اساس قانون بیمه تامین اجتماعی افرادی که در مشاغلی مانند آرماتوربندی، اسکلت‌سازی، لوله‌کشی و نصب وسایل بهداشتی، نقشه‌برداری، ساخت و نصب در و پنجره‌ساز پروفیل، بتن‌سازی و بتن‌ریزی، بنایی سفت‌کار، آسفالت‌کاری ابنیه، گچ‌کاری، سنگ‌کاری، قالب‌بندی و کفراژبندی، لوله‌کشی گاز خانگی و تجاری، نگهداری بتن، کاشی‌کاری و برق‌کاری، نقاشی ساختمان و… فعالیت می‌کنند؛ در گروه کارگران ساختمانی قرار می‌گیرند و می‌توانند برای تهیه‌ی بیمه کارگران ساختمانی از طریق کارفرمای پروژه اقدام کنند. به این ترتیب اگر در زمان کار و فعالیت دچار حادثه‌ی ناشی از کار شوند، مانند هر بیمه‌شده‌ی دیگری تحت‌پوشش حمایت‌های اقتصادی بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرند.
آیا کارگران ساختمانی مشمول بیمه بیکاری هم می شوند؟
پاسخ به این سوال اگرچه که ساده است اما خوشایند نیست. متاسفانه کارگران ساختمانی نمی‌توانند در زمان‌های بیکاری و فراغت از کار برای دریافت حقوق بیکاری اقدام کنند و تحت‌پوشش بیمه بیکاری قرار نمی‌گیرند. دلیل این اتفاق آن است که بیمه کارگران ساختمانی ماهیتی شبیه به بیمه‌ی خویش‌فرما دارد. در بیمه‌های خویش‌فرما نیز فرد تحت‌پوشش خدمات بیمه بیکاری قرار نمی‌گیرد؛ چرا که در واقع خودش، کارفرمای خود به حساب می‌آید. در این‌جا نیز از آن‌جایی که سه درصد حق‌بیمه که مربوط به خدمات بیمه بیکاری‌ست از کارگر دریافت نمی‌شود، قشر کارگران ساختمانی مشمول دریافت بیمه بیکاری نخواهند بود.
به عبارت ساده‌تر، کارگران ساختمانی به‌خاطر نوسانات کاری، موقتی بودن شغل و پروژه‌های ساختمانی و پرداخت مستقیم حق‌بیمه توسط خود کارگر و نبود ابزار لازم برای کنترل وضعیت اشتغال و بیکاری کارگر، واجد شرایط دریافت بیمه بیکاری نخواهند بود. در حقیقت «کارگر ساختمانی» به کسی گفته می‌شود که به صورت مستقیم در ارتباط با ایجاد یا توسعه‌ی ساختمان، تجدید و بازسازی بنا، تعمیرات اساسی و تخریب ساختمان فعالیت می‌کند و مشمول مقررات خاصی از نظر بیمه و بازنشستگی نیست.
مدارک لازم برای صدور بیمه کارگران ساختمانی چیست؟
کارگران ساختمانی می‌توانند بعد از دریافت کارت مهارت از سازمان فنی و حرفه‌ای برای خرید بیمه کارگران اقدام کنند. برای صدور بیمه کارگران ساختمانی لازم است تا فرد با مدارک زیر به یکی از شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه کند تا خود و افراد تحت‌سرپرستی‌اش را تحت‌پوشش خدمات بیمه کارگران ساختمانی درآورد.
- کارت مهارت فنی از سازمان فنی‌وحرفه‌ای
- کارت ملی
- شناسنامه‌ی خود و افراد تحت‌تکفل
- تکمیل و امضای فرم ثبت‌نام
- پرداخت حق‌بیمه‌ی مقرر (هفت درصد سهم بیمه‌شده)
باید به خاطر داشته باشیم که در گذشته تنها کارگران ساختمانی که به صورت مستقیم در ساخت بنا مشغول به فعالیت بودند، مشمول بیمه کارگران ساختمانی می‌شدند. اما با تصویب اصلاحیه‌ی جدید بیمه کارگران ساختمانی، این بیمه‌نامه به تمامی جمعیت کارگران وابسته به مشاغل ساختمانی تعمیم یافته است. براساس این اصلاحیه، «سازمان تامین اجتماعی مکلف است با دریافت ۷ درصد حق بیمه سهم بیمه‌شده از مأخذ کسر حق بیمه از کارگران دارای پروانه مهارت فنی شاغل مستقیم در امر ایجاد یا توسعه ساختمان، تجدیدبنا، تعمیرات اساسی یا تخریب و دریافت حق بیمه سهم کارفرمایی مربوطه از محل متراژ ساخت و ساز، این کارگران را بیمه کند.»
به این ترتیب متقاضیان ساخت و ساز اعم از ایجاد یا تجدید بنا در محدوده، حریم و خارج از حریم شهرها، محدوده‌ی روستاها، مناطق آزاد تجاری و صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های صنفی و صنعتی برای هر مترمربع زیربنا در هر طبقه و همچنین توسعه‌ی بنا نسبت به سطح زیربنای توسعه‌یافته، باید از یک تا پانزده درصد حداقل دستمزد ماهیانه‌ی همان سال کارگر را بابت حق‌بیمه‌ی سهم کارفرما پرداخت کنند.
البته این نکته‌ی ناخوشایند نیز وجود دارد که تعداد زیادی از کارگران ساختمانی در حال حاضر در صف دریافت خدمات بیمه کارگران ساختمانی‌اند. چرا که سهم پانزده‌درصدی از هزینه‌ی ساختمان‌سازی، درآمد لازم برای پرداخت بیست درصد از سهم کارفرما را برای تامین اجتماعی فراهم نمی‌کند. به این ترتیب نه‌تنها صندوق تامین اجتماعی نسبت به کارگران ساختمانی بدهکار می‌شود، بلکه امکان صدور بیمه‌نامه‌ی جدید را هم از دست می‌دهد.
در مطلبی که خواندید با بیمه کارگران ساختمانی آشنا شدید. براساس قانون کارگران ساختمانی تمام کارگران ساختمانی باید در برابر حوادث ناشی از کار بیمه باشند تا از مزایای بیمه کارگران برخوردار باشند. هر چند که بیمه بیکاری برای کارگران ساختمانی ارائه نمی‌شود، اما با این وجود هر کارگری باید تحت‌پوشش خدمات بیمه کارگران باشد.
پیشنهادمان در ابتدای این مطلب برای خرید بیمه عمر و بازنشستگی را که فراموش نکرده‌اید؟ شاید در میان خلف‌وعده‌ها و ناکافی بودن پوشش‌های بیمه کارگران ساختمانی، خرید بیمه عمر و بازنشستگی بتواند همان تکیه‌گاه و نقطه‌ی امنی باشد که آینده‌ی مالی مطمئن‌تری را برای شما و اعضای خانواده‌تان به ارمغان خواهد آورد. پس این فرصت ویژه را از دست ندهید و جدی‌تر از هر وقت دیگری به خرید بیمه عمر و بازنشستگی فکر کنید.