بدترین اتفاقی که در زمان رانندگی ممکن است برای هر یک از ما رخ بدهد، تصادف کردن است. و البته بدترین نوع تصادف، تصادفی‌ست که به جراحت و آسیب‌های جانی منجر شده است. البته با اجباری بودن بیمه شخص ثالث و به کمک پوشش‌های جانی و مالی بیمه‌نامه، می‌توان خسارت‌های ناشی از حوادث رانندگی را جبران کرد؛ اما جبران خسارت به شرطی امکان‌پذیر خواهد بود که هم مقصر حادثه مشخص باشد و هم دارای بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر باشد. در غیر این‌صورت، فرد یا افراد زیان‌دیده برای جبران خسارت وارده و دریافت غرامت، باید به صندوق تامین خسارت‌های بدنی مراجعه کنند.
صندوق تامین خسارت‌های بدنی با پرداخت غرامت به افراد زیان‌دیده، از حقوق آنها در زمان وقوع حوادث رانندگی حفاظت می‌کند. البته این موضوع به معنای سلب مسئولیت از فرد مقصر حادثه نیست. بلکه دریافت خسارت و غرامت از صندوق تامین خسارت‌های بدنی دارای شرایط و قواعدی‌ست که در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ بیمه‌شو با هم بررسی‌شان خواهیم کرد. پس تا انتهای این مطلب با ما و بلاگ بیمه‌شو همراه باشید.
صندوق تامین خسارت های بدنی چیست؟
صندوق تامین خسارات بدنی، در واقع یک نهاد بیمه‌ای عمومی، غیردولتی و مستقل است و برای حمایت از حقوق زیان‌دیدگان در حوادث رانندگی تاسیس شده است. به این ترتیب افرادی که به دلایل مختلف نمی‌توانند خسارت‌شان را از شرکت بیمه یا فرد مقصر حادثه دریافت کنند، به صندوق تامین خسارت‌های بدنی مراجعه می‌کنند و خسارت‌شان را از محل این صندوق دریافت خواهند کرد. در یک نگاه کلی، می‌توانیم بگوییم که صندوق تامین خسارت‌های بدنی در شرایط و موقعیت‌های زیر از افراد حمایت خواهد کرد:
- در موقعیتی که فرد مقصر حادثه، بیمه‌نامه‌ی شخص ثالث ندارد یا بیمه‌نامه‌اش فاقد اعتبار است
- عدم امکان شناسایی مقصر حادثه
- عدم کفایت سقف تعهدات پوشش‌های بیمه‌نامه به دلیل افزایش مبلغ ریالی دیه
- تعلیق یا لغو پروانه‌ی فعالیت شرکت بیمه‌ی صادرکننده بیمه‌نامه شخص ثالث
- صدور حکم توقف یا ورشکستگی شرکت بیمه
- وقوع خسارت‌های بدنی خارج از تعهدات شرکت بیمه
نکته‌ی مهمی که باید درباره‌ی صندوق تامین خسارات بدنی در ذهن داشته باشیم آن است که این صندوق، تنها در برابر خسارت‌ها و آسیب‌های جانی ناشی از حوادث رانندگی مسئول است.
صندوق تامین خسارت های بدنی در چه زمینه هایی فعالیت می کند؟
هدف اصلی از تاسیس این صندوق، حمایت از زیان‌دیدگان در حوادث رانندگی‌ست. به همین دلیل از حقوق زیان‌دیدگان در حوادث ناشی از وسایل نقلیه، خسارت‌های بدنی وارده در زمان فقدان یا انقضای بیمه‌نامه‌ی شخص ثالث و همچنین باطل شدن قرارداد بیمه‌نامه در زمان وقوع حادثه؛ حمایت می‌کند. همچنین در صورت وقوع شرایط زیر نیز می‌توان از محل صندوق تامین خسارت‌های بدنی، غرامت دریافت کرد:
- شناخته نشدن وسیله نقلیه مسبب حادثه
- کسری پوشش بیمه‌نامه ناشی از افزایش مبلغ ریالی دیه یا تعلیق یا لغو پروانه فعالیت شرکت بیمه یا صدور حکم توقف یا ورشکستگی بیمه‌گر یا به‌طور کلی خسارت‌های بدنی که خارج از تعهدات قانونی بیمه‌گر باشد.
- تعلیق یا لغو پروانه فعالیت شرکت بیمه در رشته بیمه شخص ثالث و ناتوانی شرکت از پرداخت خسارت به زیان‌دیدگان، به تشخیص بیمه مرکزی یا شورای‌عالی بیمه، یا صدور حکم توقف یا ورشکستگی آن
چه مواردی تحت پوشش صندوق تامین خسارات بدنی قرار نمی گیرد؟
همیشه استثنائات و شرایطی وجود دارد که امکان دریافت خسارت را سلب می‌کند. مواردی که تحت‌پوشش خدمات صندوق تامین خسارت‌های بدنی قرار نمی‌گیرند، به شرح زیر است:
- خسارت‌هایی که به وسیله نقلیه مقصر حادثه و محموله‌های آن وارد شده است.
- خسارت‌هایی که مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیواکتیو باشد.
- خسارت‌هایی که ناشی از محکومیت جزایی و یا پرداخت جریمه باشد.
- ثابت شدن این مسئله که افراد آسیب‌دیده به صورت عمدی به خودشان صدمه وارد کرده‌اند یا آن‌که هر نوع خدعه و تبانی در مراجع قضایی به اثبات برسد.
منابع مالی صندوق تامین خسارات بدنی از کجا تامین می شود؟
وقتی صحبت از پرداخت دیه و غرامت در میان است، با اعداد و مبلغ‌های سنگینی سروکار خواهیم داشت. بنابراین صندوق تامین خسارت‌های بدنی باید به منابع مالی مشخصی وصل باشد تا از عهده‌ی پرداخت خسارت برآید.
- هشت درصد از مبلغ حق‌بیمه‌ای که بابت خرید و تمدید بیمه شخص ثالث توسط بیمه‌گذار به شرکت بیمه پرداخت می‌شود
- جریمه دیرکرد تمدید بیمه شخص ثالث وسایل نقلیه به مدت یک‌سال
- مجموع مبلغی که از مسببین حادثه بازیافت می‌شود
- درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری وجوه صندوق تامین خسارت
- بیست درصد درآمد راهنمایی و رانندگی که از جریمه‌های رانندگی وصل می‌شود
- بیست درصد کل هزینه‌های مربوط به دادرسی و جزای نقدی که توسط قوه قضائیه و تعزیرات حکومتی دریافت می‌شود
- جریمه‌های نقدی مربوط که از شرکت‌های بیمه دریافت می‌شود
چگونه از صندوق تامین خسارت های بدنی خسارت دریافت کنیم؟
دو روش برای دریافت غرامت از صندوق تامین خسارات بدنی وجود دارد:
- به صورت مستقیم و با مراجعه به صندوق تامین خسارت‌های بدنی
- به صورت غیرمستقیم و پیگیری از طریق دادگاه
اگر در حادثه‌ی رانندگی دچار حادثه شده‌اید و امکان دریافت خسارت از محل بیمه شخص ثالث فرد مقصر حادثه وجود ندارد، می‌توانید به صورت مستقیم به صندوق تامین خسارت‌های بدنی مراجعه کنید و با ارائه‌ی مدارک موردنیاز، برای دریافت غرامت اقدام کنید.
به خاطر داشته باشید که برای دریافت خسارت باید به شعبه‌ای مراجعه کنید که حادثه در همان محدوده اتفاق افتاده است یا رسیدگی به پرونده در آن محل انجام شده است. بعد از تشکیل پرونده و ارائه‌ی مدارک لازم، بررسی‌های لازم توسط شعبه‌ی تامین خسارت انجام خواهد شد و سپس پرونده به شعبه‌ی اصلی در تهران ارسال خواهد شد.
اگر پرونده‌ی تشکیل خسارت، مورد تائید شعبه‌ی تهران قرار بگیرد؛ مبلغ دیه تا سقف مجاز به شخص مقصر حادثه پرداخت می‌شود. فرد مقصر حادثه نیز در ازای دریافت مبلغ باید وثیقه‌ی معتبری را ارائه دهد. در ادامه، فرد مقصر حادثه در قالب اقساط بلندمدت، این مبلغ را به شعبه‌ی تامین خسارت بازپس خواهد داد. اگر اقساط وام به‌موقع پرداخت نشود، صندوق دادخواستی علیه او به دادگاه ارائه خواهد کرد.
مدارک مورد نیاز برای دریافت خسارت از صندوق تامین خسارت های بدنی
- پر کردن فرم اعلام خسارت
- گزارش پلیس درباره حادثه و علت آن و ارائه کروکی تصادف پلیس
- نظریه کارشناس دادگستری در مورد علت حادثه (در صورت وجود)
- ارائه برگه‌های بازجویی طرفین حادثه و شاهدان
- گزارش پزشکی قانونی در رابطه با مصدومین
- ارائه رأی دادگاه
- جواز دفن فرد یا افراد فوت‌شده
- کپی کارت ملی و صفحات شناسنامه مصدومین یا افراد فوت‌شده (در صورتی که مصدوم زیر ۱۸ سال سن دارد، کپی صفحات شناسنامه ولی یا قیم وی لازم است.)
- کپی کارت ملی و صفحات شناسنامه مسبب حادثه (در صورتی که مسبب حادثه شناسایی شده باشد.)
- کپی کارت یا سند وسیله نقلیه فرد مقصر
در مطلبی که خواندید با صندوق تامین خسارت‌های بدنی و نقش مهم آن در جبران هزینه‌ها و خسارت‌های ناشی از حوادث رانندگی آشنا شدید. درست است که هیچ قرارداد و راهکار دیگری نمی‌تواند جایگزین خرید و تمدید بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه باشد؛ اما وجود صندوق تامین خسارت‌های بدنی این اطمینان‌خاطر را به افراد می‌دهد که در صورت وقوع حوادثی که امکان دریافت غرامت از مقصر حادثه وجود ندارد، باز هم امکان بازیابی غرامت وجود خواهد داشت.