شاخص‌های کیفیت هوا که از آن‌ها با نام شاخص آلودگی هوا یا AQI نیز یاد می‌شود اعدادی هستند که توسط سازمان‌های دولتی درراستای سنجش میزان آلودگی هوا و شرایط آتی آن در یک منطقه اعلام می‌گردد تا مردم از میزان آلودگی هوا در مناطق مختلف اطلاع یابند. درحقیقت شاخص‌های کیفیت هوا یا شاخص آلودگی هوا بیان‌گر کیفیت هوا در مناطق است و اطلاع از آن‌ها می‌تواند زمینه را برای رفع آلودگی هوا و حفظ سلامتی مردم ایجاد نماید.
اهمیت اطلاع از شاخص‌های کیفیت هوا به‌اندازه‌ای است که ما را برآن داشت تا این مقاله از بیمه‌شو را به بررسی و بیان شاخص آلودگی هوا (AQI) اختصاص دهیم؛ بنابراین تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
شاخص های کیفیت هوا
شاخص‌های کیفیت هوا چیست؟!
شاخص‌های کیفیت هوا در هر کشور متفاوت است و متناسب با استانداردهای ملی کیفیت هوا بیان تعیین می‌گردند. شاخص‌های کیفیت هوا عموماً با اندازه‌گیری میزان غلظت آلاینده‌های هوا در طول یک دوره مشخص محاسبه می‌گردد که در طی آن غلظت و زمان دو عامل تعیین‌کننده دوز آلاینده هوا یا ذرات معلق در نظر گرفته می‌شود.
همانطور که پیش‌تر بیان نمودیم شاخص‌های کیفیت هوا یا شاخص آلودگی هوا (AQI) در هر کشور متفاوت است، اما در بسیاری از کشورها شاخص کیفیت هوا را براساس آلاینده‌هایی مانند دی اکسید گوگرد، ذرات معلق، مونوکسید کربن، دی اکسید نیتروژن، ازن سطح زمین و … محاسبه می‌نمایند.
همه ما می‌دانیم آلودگی هوا و وجود آلاینده‌ها (که هرکدام از این آلاینده‌ها قدرت متفاوتی دارد) تا چه حد می‌تواند بر سلامت انسان‌ها تأثیر بگذارد و بیماری‌های تنفسی، قلبی و … را برای وی در پی داشته باشد؛ بنابراین با تعیین میزان شاخص‌های کیفیت توسط دولت‌ها می‌توان راهکارهای مفیدی را برای حل این مشکل ارائه داد.
چرا شاخص‌های کیفیت هوا در یک منطقه افزایش می‌یابد؟!
یکی از اصلی‌ترین علل افزایش شاخص‌های کیفیت هوا افزایش آلاینده‌ها براثر مواردی ازقبیل ترافیک و شلوغی خیابان‌ها، آتش‌سوزی در جنگل‌ها و … می‌باشد که این افزایش آلاینده‌ها به درنهایت منجر به آلودگی هوا و کدر شدن آن و افزایش دمای هوا می‌گردد.
توجه داشته باشید که ترافیک، آتش‌سوزی و … می‌تواند باعث باقی ماندن آلاینده‌ها در هوا و افزایش غلظت آن می‌گردد که واکنش‌های شیمیایی بین آلاینده‌ها می‌تواند در نهایت شرایط آب‌وهوایی را به‌صورت مه‌آلود درآورد.
نقش فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی انسان در کیفیت هوا
اکنون این مسئله مطرح است که فعالیت‌های انسان تا چه اندازه می‌تواند بر میزان آلاینده‌ها و آلودگی هوا تأثیر بگذارد؟ همه ما می‌دانیم که داشتن هوایی پاک و سالم یکی از حقوق انسان‌ها و یکی از اصلی‌ترین نیازهای آن برای بقای آن‌ها می‌باشد، اما امروزه با گسترش صنایع مختلف، تولید برق و گرما، کشاورزی، حمل و نقل و سایر فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی انسان‌ها میزان آلاینده‌های هوا را تا حد زیادی افزایش داده و منجر به آلودگی هوا گشته‌اند. این آلودگی و افزایش آلاینده‌ها در نهایت می‌تواند مشکلات زیادی را برای تمامی انسان‌ها ایجاد نموده و زمینه را برای ابتلا به بیماری‌های قلبی، عروقی، ریوی، سرطان و … فراهم می‌نماید. باتوجه‌به مسائل ذکر شده متوجه خواهیم شد که افراد باید با کنترل رفتار خود، میزان این آلودگی‌ها را کاهش داده و برای داشتن هوایی پاک تلاش نمایند.
سطوح مختلف کیفیت هوا
سطوح مختلف کیفیت هوا براساس شاخص‌های کیفیت هوا
براساس میزان شاخص‌های کیفیت هوا، میزان سلامت هوا را می‌توان به گروه‌های زیر دسته‌بندی می‌گردد:
- خوب و پاک
در این حالت کیفیت هوا رضایت‌بخش بوده و میزان آلودگی آن بی‌خطر بوده یا میزان آن بسیار اندک می‌باشد. این شرایط آب‌وهوایی با رنگ سبز نشان داده شده و میزان AQI آن در بازه ۰ الی ۵۰ می‌باشد.
- تا حد زیادی سالم (متوسط)
در این حالت کیفیت هوا قابل قبول می‌باشد، یعنی تنها افراد معدودی که ممکن است به ذرات معلق، دی اکسید کربن، نیتروژن، اوزون و … حساسیت داشته باشند، دچار مشکلات تنفسی گردند. این شرایط با رنگ زرد نشان داده شده و میزان AQI آن در بازه ۵۰ تا ۱۰۰ قرار دارد.
- ناسالم برای گروه‌های حساس
کیفیت هوا در این حال به‌گونه‌ای است که ممکن است برای افراد خاصی مانند بیماران قلبی، سالمندان، کودکان، زنان باردار و … مشکلاتی را ایجاد نماید. این گروه با رنگ نارنجی نشان داده شده و AQI در بازه ۱۰۰ تا ۱۵۰ قرار دارد.
- ناسالم
در این شرایط هوایی عموم افراد ممکن است دچار مشکلاتی گردند، اما درصد آن برای افراد خاص و گروه‌های حساس بیشتر بوده و علائم آن حادتر می‌باشد. این گروه با رنگ قرمز نشان داده شده و میزان AQI در بازه ۱۵۰ تا ۲۰۰ قرار خواهد داشت.
- بسیار ناسالم
این شرایط آب و هوایی می‌تواند تاثیرات جدی و خطرناکی را برروی عموم افراد بگذارد. این دسته با رنگ بنفش نشان داده شده و میزان AQI آن در بازه ۲۰۰ تا ۳۰۰ اندازه‌گیری می‌شود.
- ناپاک و خطرناک
این میزان از آلودگی هوا بسیار خطرناک بوده و می‌تواند پیامدهای زیادی را برای بسیاری از افراد در پی داشته باشد. درصورت وقوع این حالت برای ساکنین آن منطقه اخطارات جدی بیان می‌گردد تا میزان آن کاهش یابد. رنگ این شرایط با رنگ ارغوانی نشان داده شده و میزان AQI بالاتر از ۳۰۰ می‌باشد.