کودکان گاهی‌اوقات با بزرگسالان جر و بحث می کنند، گاهی پرخاشگر و سرکش هستند و یا گاهی با عصبانیت رفتار می‌کنند. علائم اختلال رفتاری در کودکان، زمانی تشخیص داده می‌شود که اینگونه رفتارهای مخرب برای آن سن از سنین کودک غیرمعمول باشد، با گذشت زمان ادامه یابد یا شدید‌تر گردد.

والدین در هنگام بروز رفتار نادرست فرزندان با مشکلاتی مواجه می‌شوند؛ برای اینکه زندگی کمی ساده باشد، ما در این مطلب از مطالب بیمه‌شو به شما اطلاعاتی در مورد مشکلات رایج و اختلالات رفتاری کودکان، نحوه شناسایی این اختلالات و حل آنها ارائه می دهیم، اما قبل از آن، فکر نمی‌کنید ما باید بدانیم رفتار طبیعی چیست؟

رفتار طبیعی کودکان

هیچ معیار برای رفتار طبیعی کودکان وجود ندارد. این به سن، شخصیت، رشد عاطفی، رشد فرهنگی و محیط کودک بستگی دارد؛ به‌طور کلی، رفتار کودک اگر از نظر اجتماعی و فرهنگی مناسب و استاندارد باشد، طبیعی تلقی می‌شود و در این شرایط، شما ‌به‌عنوان والدین می‌توانید رفتار کودک را عادی بدانید. به عبارت دیگر اختلالات رفتاری کودکان تعریف دقیقی ندارند؛ درواقع رفتارهایی که با سن، فرهنگ، ارزش‌های اجتماعی و هنجارهای خاص مغایرت نداشته باشند، رفتار طبیعی نامیده می‌شوند.

اختلالات رفتاری کودکان

کودکان در هنگام شیطنت زیبا هستند؛ هر چند وقت یکبار ممکن است چند مورد دلخوری و مشاجره و یا داد و فریاد پیش بیاید که این اصلاً غیرعادی نیست اما اگر چنین رفتارهایی به یک اتفاق روزمره و همیشگی تبدیل شود، باید نگران شد. به‌عبارت دیگر همه کودکان خردسال هر از چندگاهی می توانند شیطان و سرکش باشند که این کاملاً طبیعی است، با این حال، پیش می‌آید که برخی از کودکان رفتارهای گنگ و بسیار چالش برانگیزی داشته باشند که برای سن آنها خارج از حد معمول است. این چنین رتارها را باید علائم اختلال رفتاری در کودکان دانست.

انواع اختلالات رفتاری کودکان

مشکلات رفتاری را می‌توان به دو دسته مشکلات داخلی یا مشکلات رفتاری درونی و اختلالات بیرونی یا برون زدایی تقسیم کرد.

مشکلات رفتاری ناشی از مشکلات داخلی از اضطراب، غم، افسردگی، شکایت مکرر از دردهای جسمی و برخی از هراس‌ها یا ترس‌های خاص سرچشمه می‌گیرد که این مشکلات رفتاری در میان دختران شایع‌تر است.

جالب است بدانید از آنجا که بروز علائم اختلال رفتاری در کودکان عموماً مختل‌کننده اعمال و کنترل آنهاست و شامل نشان دادن رفتار ناخواسته نسبت به دیگران می‌شود، اختلالات بیرونی نامیده می‌شوند. به‌عبارتی مشکلات رفتاری بیرونی که از هدایت فرد خارج هستند و در اعمالی مانند عصبانیت، خشونت، پرکاری و یا براثر عدم توجه بروز می‌کنند در پسران شایع‌تر هستند.

اگر اختلالات رفتاری کودکان حال چه درونی باشد و چه بیرونی، در اوایل زندگی بروز کند و مورد درمان قرار نگیرد، می‌تواند در ادامه زندگی شخص به‌طور مدام نمایان شود؛ مشکلات رفتاری بر سلامت روان کودک بسیار تأثیرگذار است. رفتار خوب نشانه سلامت روان کودک است، در حالی که اگر در سلامت روان مشکلی وجود داشته باشد، می‌تواند به بروز رفتارهای پرخاشگرانه منجر شود و مواردی چون اضطراب، استرس، کاهش یا عدم عزت نفس و بی قراری در وی نمایان گردد. سلامت روان کودکان تأثیر مستقیم بر رشد شناختی، اجتماعی و یادگیری آنها دارد. اینگونه اختلالات رفتاری بر عملکرد آنها در مدرسه نیز تأثیر می‌گذارد؛ به‌عنوان مثال ممکن است کودکان شما درگیر دعوا شوند، دیروقت به کلاس برود یا حتی کلاس‌ها را از دست بدهند.

جنجال ها و اختلافاتی که فرزند شما با همسالان خود دارد، به مشکلی تبدیل می‌شود که زندگی اجتماعی وی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این امر اصلاً طبیعی نیست، و باعث ‌می‌شود قادر به تمرکز بر روی یک چیز نباشد، بی قرار باشد و به‌شدت تنبل یا گمراه گردد.

شایع‌ترین اختلالات رفتاری کودکان

1. اختلال سرپیچی و مخالفت (ODD)
2. اختلال سلوک (CD)
3. اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD)

این سه اختلال رفتاری کودکان در برخی علائم، مشترک هستند، بدین‌واسطه تشخیص دقیق آنها می‌تواند دشوار و زمان‌بر باشد. حتی کودک یا نوجوان ممکن است همزمان از دو اختلال رفتاری رنج ببرد. عوامل تشدیدکننده این اختلالات می‌توانند شامل مشکلات عاطفی، اختلالات خلقی ، مشکلات خانوادگی و سو مصرف مواد باشند.

اختلال سرپیچی و مخالفت (ODD)

وقتی کودکان مرتباً رفتار نامناسب از خود نشان می‌دهند، به‌طوری که باعث ایجاد مشکلات جدی در خانه با خانواده در مدرسه با همسالان می‌شوند، ممکن است از اختلال سرپیچی مخالفت (ODD) رنج ببرند. این نوع اختلال معمولاً قبل از هشت سالگی آغاز می‌گردد و حداکثر تا حدود دوازده سالگی ادامه می‌یابد. كودكان مبتلا به این نوع اختلال درمورد افرادی مانند اعضای خانواده و معلم كه به خوبی می‌شناسند‌، رفتارهای مخالفتی یا به‌نوعی سرپیچی از خود نشان می‌دهند که بروز این مشکلات در آنها بیشتر از کودکان هم‌سن و سال خود است. این کودکان اغلب عصبانی هستند و یا روحیه خود را از دست داده‌اند. غالباً با بزرگسالان مشاجره دارند یا از پیروی از قوانین بنابه درخواست بزرگسالان امتناع می‌ورزند. اغلب کینه‌توز می‌کنند. عمداً دیگران را اذیت می‌کنند و از دیگران آزرده شوند. اغلب، دیگران را به خاطر اشتباهات یا رفتارهای نادرست خود، مقصر می‌دانند. تصور می‌شود از هر ده کودک زیر دوازده سال، یک کودک به این اختلال (ODD) مبتلاست که البته این نوع اختلال در پسران بیشتر از دختران دیده می‌شود.

اختلال سلوک (CD)

اختلال سلوک (CD) هنگامی تشخیص داده می‌شود که یک‌سری کودکان از یک الگوی پرخاشگری خاص نسبت به دیگران تبعیت کنند و نقض جدی نسبت به قوانین و ضوابط اجتماعی در خانه، مدرسه و با همسالان خویش، از خود نشان دهند. موارد نقض قوانین در هرمکانی ممکن است شامل نقض قانون و در نتیجه دستگیری باشد. کودکانی که این نوع اختلال مبتلا هستند، بیشتر آسیب می‌بینند و ممکن است در کنار آمدن با همسالان خود با مشکل روبه‌رو شوند.

نمونه هایی از اختلال سلوک (CD)

• زیر پا گذاشتن قوانین جدی مانند فرار، شب ماندن در جایی که ممنوعیت دارد و یا پرش از دیوار و فرار از مدرسه
• داشتن رفتار پرخاشگرانه، به گونه‌ای که باعث آسیب شود، مانند زورگویی، جنگ یا بی رحمی با حیوانات
• دروغ گفتن
• دزدی کردن و یا آسیب رساندن عمدی به اموال دیگران

زندگی شهری علاوه‌بر افزایش راحتی و امکانات، می‌تواند مشکلات و فشارهای روانی و جسمی زیادی را به افراد خصوصاً کودکان وارد نماید که زندگی در حومه شهر یا روستاها از آن دور می‌باشد. توجه داشته باشید که هدف ما از این مقاله توصیه به زندگی روستایی و یا نفی زندگی شهرنشینی نیست، بلکه باتوجه به مهم بودن نقش جامعه در شکل‌گیری شخصیت کودکان، هدف ما آگاهی برای ایجاد زندگی بهتر برای فرزندانمان می‌باشد.

با بیمه‌شو همراه باشید تا با کسب اطلاعات بیشتر بتوانیم جامعه بهتری را برای کودکان ایجاد نماییم.

گسترش زندگی شهری

سال‌هاست که مردم برای افزایش درآمد، دسترسی بیشتر به امکانات و پیشرفت به شهرها خصوصاً شهرهای بزرگ نقل مکان می‌نمایند. به‌طور قطع زندگی شهری، اثرات مثبت زیادی بر زندگی افراد خواهد گذاشت، اما تاکنون به تاثیرات منفی آن نیز توجه نموده‌اید؟ آلودگی هوا، آلودگی صوتی، ترافیک، شلوغی، ازدحام، فشارهای کاری، نداشتن تفریحات و اوقات تفریح به میزان کافی و … از جمله مواردی هستند که شما در زندگی شهری با آن‌ها مواجه می‌گردید.

مسئله اصلی که قصد داریم به آن بپردازیم، تاثیراتی است که زندگی شهری بر شخصیت و آینده فرزندانمان می‌گذارد. همانطور که می‌دانید، نقش جامعه در شکل‌گیری شخصیت کودکان بسیار موثر است؛ بنابراین حتماً باید به این موضوع توجه گردد و شرایطی را فراهم نمود که مشکلات ناشی از زندگی شهری آسیبی به فرزندانمان وارد نکند.

 

تاثیرات زندگی شهری بر کودکان

نقش جامعه در شکل‌گیری شخصیت کودکان بسیار حائز اهمیت بوده و باید به آن توجه گردد؛ در همین راستا ما تعدادی از تاثیرات زندگی شهری بر رفتار و شخصیت فرزندان را بیان می‌نماییم تا والدین بتوانند با آگاهی از آن زندگی بهتری را برای فرزندان خود رقم بزنند.

بهتر است این نکته را بدانید که ارتباط بسیار زیادی بین محیط و فعالیت وجود دارد و این بدان معنی است که هر محیطی می‌تواند به تقویت مهارت خاصی کمک نماید؛ برای مثال زندگی در روستا یا حومه شهر می‌تواند این امکان را فراهم کند تا فرزندان در کارهایی مانند باغبانی، دامداری و … به خانواده خود کمک نمایند، حال آنکه محدودیت فضا در زندگی شهری امکان این مشارکت‌ها را از کودکان سلب می‌نماید. توجه داشته باشید که سپردن کار به فرزندان در چارچوب خانه می‌تواند فشار زیادی را بر فرزندانمان وارد نماید و این موضوع زمانی مفیدتر خواهد بود که کودک در محیط باز یا … فعالیت‌هایی را انجام دهد.

کودکانی که در فعالیت‌های مختلف مشارکت می‌نمایند، رفتار دوستانه‌تری را نسبت به سایر افراد خواهند داشت؛ یعنی تمایل بیشتری به کمک و حمایت از دیگران داشته و مسئولیت‌پذیرتر می‌باشند. باید این نکته را درنظر بگیرید که مسئولیت‌‍پذیری زمانی ایجاد می‌گردد که کودک، کاری را در غیاب والدین انجام دهد؛ بنابراین سپردن کاری به فرزندان و نظارت مداوم بر انجام آن نمی‌تواند مسئولیت‌پذیری فرزندانمان را افزایش دهد.

در زندگی شهری، حضور تمام وقت مادر در خانه و در کنار فرزند، بدین معنی است که کودک در هر لحظه بیش از دریافت دستورات مثبت و تاثیرگذار با دستورات منع و نفی‌کننده مواجه می‌باشد؛ مانند منع نمودن از دویدن در منزل و … . بیان مداوم دستورات منع‌کننده این تصور را ایجاد می‌نماید که فرزند ما خودسرانه رفتار می‌نماید و ما سعی بیشتری برای کنترل وی می‌نماییم.

توانایی راحت رفع نیازها در زندگی شهری، نسبت به زندگی در حومه شهر و روستا باعث می‌گردد تا این افراد خصوصاً کودکان خودخواهی بیشتری داشته باشند؛ به‌همین دلیل در زمانی که چند کودک در کنار یکدیگر باشند، به‌دلیل تلاش هرکدام برای دستور دادن و اطاعت نمودن مابقی از وی، احتمال پرخاشگری و دعوا افزایش می‌یابد.

آلودگی هوا و آلودگی صوتی از دیگر عواملی هستند که می‌توانند بر زندگی فرزندان ما تاثیر بگذارند. این عوامل می‌توانند سلامتی جسمی و روانی کودکانمان را تحت تاثیر بگذارند؛ برای مثال آلودگی صوتی می‌تواند باعث برهم‌خوردگی خواب گردد که نداشتن خواب درست می‌تواند موجب عدم‌تمرکز گردد. همچنین فشارها عصبی که در زندگی شهری می‌تواند استرس را افزایش داده و مشکلات بسیار زیادی را برای فرزندانمان ایجاد نماید.

زندگی در کدام محیط برای کودکان مناسب است؟!

در پایان این مقاله بهتر است ویژگی‌های شهر یا محیطی را بیان نماییم که برای زندگی فرزندانمان مناسب است. مهم‌ترین ویژگی‌ها به‌شرح زیر است:

• یکی از مهم‌ترین حقوق کودکان که باید از آن برخوردار باشند، امنیت است که می‌تواند زندگی بسیار خوبی را برای آن‌ها فراهم نماید.
• باتوجه به شلوغی‌هایی که در شهرها وجود دارد، دولت و والدین باید شرایطی برای کودکان ایجاد نمایند تا آن‌ها در محیطی بدون تنش و اضطراب زندگی نمایند.

 

• باید محیطی برای سرگرمی و بازی کودکان در نقاط مختلف شهر فراهم باشد و والدین نیز زمان کافی برای همراهی فرزندانشان در این فضا اختصاص دهند. فرزندان ما این حق را دارند که دوران کودکی خوبی را تجربه نمایند و نگهداری طولانی‌مدت از آن‌ها در خانه می‌تواند این حق را از آن‌ها سلب نماید.
• فعالیت‌های جسمی و ورزش جزو مسائلی است که والدین نباید فرزندان خود را از انجام آن‌ها سلب نمایند، زیرا این کارها می‌تواند به سلامتی آن‌ها کمک نماید.
• یکی از مهم‌ترین حقوق اطفال در هر جامعه‌ای، امکان دسترسی راحت به مکان‌های آموزشی مناسب است. فعالیت‌های آموزشی می‌تواند باعث شکوفایی استعداد آن‌ها گشته و آینده شغلی بهتری را برای آن‌ها رقم بزند.
• بهره‌مندی از هوا و محیط پاک مقوله‌ای است که باید برای تمامی افراد اعم از کودکان و بزرگسالان فراهم گردد تا برای سلامتی آن‌ها مشکلی ایجاد نگردد.
• ایجاد مراکز تربیتی و فرهنگی نیز از جمله مواردی است که باید در دستورکار دولت قرار بگیرد، زیرا بهتر است که کودکان اوقات فراغت خود را در محیطی سالم بگذرانند.
• عوامل تهدیدکننده کودکان که در سال‌های اخیر بسیار افزایش یافته است باید توسط دولت مورد رسیدگی قرار گرفته تا کودکان از امنیت بیشتری برخوردار باشند.
• یکی از مسائل مهم که باید به آن توجه گردد، مقابله با خشونت‌های خانگی علیه کودکان است که تاثیرات منفی‌ای بر زندگی حال و آینده اطفال می‌گذارد.