چرا بیمه عمر در کشورهای پیشرفته از اهمیت بیشتری برخوردار است؟

 

اگرچه که بیمه‌ی عمر یکی از پرتقاضاترین بیمه‌نامه‌های جهان است اما این تقاضا در کشورهای پیشرفته بسیار بیشتر از کشورهای در حال توسعه است. مثلا در کشور خودمان مردم ترجیح می‌دهند تا سرمایه‌شان را در بانک پس‌انداز کنند تا سود بیشتری به آن تعلق بگیرد. در صورتی که همان سرمایه را می‌توانند در اندوخته‌ی بیمه‌نامه‌شان ذخیره کنند تا هم سود روزشمار مشارکتی به آن تعلق بگیرد و هم از مزایای مختلف بیمه‌ی عمر مثل دریافت وام و پوشش‌های درمانی آن استفاده کنند. پس چرا در ایران به اندازه‌ی بقیه‌ی کشورهای دنیا به بیمه‌های عمر اهمیت داده نمی‌شود؟

امروز در بلاگ بیمه‌شو از دلایل اهمیت بیمه عمر در کشورهای پیشرفته‌ی دنیا می‌گوییم. دلایلی که باعث می‌شوند افراد برای تامین آینده‌‌شان سراغ بیمه‌نامه‌ی عمر و سرمایه‌گذاری بروند و برای انتخاب جزئیات و شرایط بیمه‌نامه‌ی عمرشان حساسیت و دقت بیشتری به خرج بدهند. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

دلایل اهمیت بیمه عمر در کشورهای پیشرفته

از دیدگاه خود فرد بیمه‌گذار، بیمه‌نامه عمر و سرمایه‌گذاری مزایای شخصی بسیار زیادی دارد که باعث می‌شود تهیه‌ی آن را در اولویت کارهای خود قرار دهد. او به خوبی می‌داند که با خرید این بیمه‌نامه نه‌تنها از حمایت شرکت بیمه در موقعیت‌های مختلف بهره‌مند خواهد بود؛ بلکه با گذر زمان اندوخته‌ای برای او شکل می‌گیرد که آینده‌اش را تامین خواهد کرد. متاسفانه در ایران، با وجود تمام تلاشی که برای تغییر ذهنیت مردم درباره‌ی بیمه‌های عمر انجام شده است، باز هم سپرده‌های سرمایه‌گذاری بانکی انتخاب کسانی‌ست که قصد حفظ ارزش سرمایه‌شان را دارند. همین موضوع باعث شده که سهم بیمه‌های عمر در بازار ایران زیر ده درصد باشد. اما ریشه‌ی این مشکل کجاست و چرا خرید بیمه عمر آن‌چنان که باید در فرهنگ ما جا نیفتاده است؟ شاید اگر به دلایل اهمیت خرید بیمه عمر در کشورهای پیشرفته نگاهی بیندازیم، بتوانیم جواب سوال‌مان را پیدا کنیم.

میزان نقدینگی و وضعیت تورم در کشور

مهم‌ترین نقش بیمه‌ی عمر ایجاد یک آسودگی نسبی روانی در ذهن بیمه‌گذار نسبت به آینده است. بیمه‌گذار سراغ خرید بیمه‌نامه‌ی عمر می‌رود تا دیگر به فکر تامین فردا و مخارج زندگی‌اش نباشد و یا حداقل مطمئن باشد که در صورت از دست دادن درآمد فعلی‌اش، باز هم از پس گذران زندگی برخواهد آمد. درواقع خرید بیمه‌ی عمر مصداق همان عبارت معروف قرار ندادن تمام تخم‌مرغ‌ها در یک سبد است. از آن‌جایی که تامین قسمت مالی زندگی برای سرپرست خانوار اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد، سعی می‌کند به بیمه‌نامه‌ی عمر به چشم یک فرصت برای کسب درآمد و مستمری در آینده و همچنین یک سرمایه‌گذاری صد درصد سودآور نگاه کند. نگاهی که البته صحیح و منطقی است.

اما یکی از عواملی که بین کشورهای در حال توسعه و پیشرفته تفاوت می‌گذارد، همین تفاوت وضعیت اقتصادی و معیشتی‌ست. هر چه که اوضاع اقتصاد یک کشور متعادل‌تر باشد و ساکنانش احساس امنیت مالی بیشتری داشته باشند، به جای آن‌که نگران تامین هزینه‌های فعلی‌شان باشند با دید منطقی‌تری برای آینده‌شان برنامه‌ریزیِ مالی خواهند کرد. برعکس این موضوع زمانی‌ست که یک کشور دچار هرج‌ومرج و نرخ تورم بالاست. تغییر ناگهانی قیمت‌ها و افت نرخ ارز باعث می‌شود تا افراد افق دید کوتاه‌تری داشته باشند و بیشتر به فکر خرج‌های روزانه‌ی زندگی‌شان باشند و درواقع، آینده را به امیدِ بهبود آینده بگذرانند. همین موضوع باعث می‌شود تا به جای خرید بیمه‌نامه عمر، فعالیت‌های زودبازده‌ی اقتصادی را ترجیح بدهند و درگیری‌ها و حل مشکلات مالی ِفعلی‌شان اهمیت دوچندانی می‌یابد، تا جایی که دیگر فرصتی برای فکر کردن یا آشنا شدن با سازوکار بیمه‌نامه‌های عمر باقی نمی‌ماند.

اطلاع رسانی و آموزش درباره بیمه های عمر و سرمایه گذاری

اگر همین الان از اطرافیان‌تان درباره‌ی بیمه‌ی عمر و پوشش‌های آن بپرسید، احتمالا اطلاعات دقیقی نخواهید شنید. تصور بیشتر افراد درباره‌ی بیمه‌های عمر معمولا تصور صحیح و یا دقیقی نیست. بیشتر افراد فکر می‌کنند که سرمایه‌ی بیمه‌نامه‌ی عمر فقط به ورثه یا ذی‌نفعان آنها می‌رسد. بنابراین نام بیمه‌نامه‌ی عمر را هم‌ردیف با وصیت‌نامه و مرگ می‌بینند و به همین دلیل نسبت به خرید آن احساس خوبی نخواهند داشت.  برخی دیگر از افراد نیز از میزان سود تعلق‌گرفته به اندوخته‌ی بیمه‌ی عمر بی‌اطلاع هستند و ترجیح می‌دهند پس‌اندازشان را در سیستم بانکی که اساس تبلیغات‌شان بر پایه‌ی اعلام نرخ سود مشخص است، نگه‌داری کنند.

عدم آگاهی یا آگاهی کم افراد درباره‌ی بیمه‌های عمر و طرح‌های آن باعث می‌شود تا سوال‌های زیادی در ذهن‌شان شکل بگیرد. سوال‌هایی که پیدا کردن پاسخ‌شان در کشورهای در حال توسعه، تنها با جستجو و مطالعه‌ی تخصصی به دست می‌آید. در حالی‌که در کشورهای پیشرفته مبحث آشنایی با بیمه و بیمه‌گری از سیستم آموزشی و مدرسه شروع می‌شود. همچنین شرکت‌های بیمه‌ای به‌خوبی توانسته‌اند درباره‌ی خدمات و طرح‌های بیمه‌ای خود اطلاع‌رسانی کنند و فرهنگ انتقال ریسک به شرکت بیمه را در دل جامعه‌شان حفظ و ایجاد کنند.

اعتماد به شرکت های بیمه

اگر پای درددل بسیاری از بیمه‌گذارها بنشینید، می‌بینید که از عملکرد شرکت بیمه‌شان راضی نیستند و یا بیمه‌گر را به عدم پرداخت خسارت و یا عدم جبران تعهداتش متهم می‌کنند. گاهی‌اوقات حق با بیمه‌گذار است و آن شرکت بیمه‌ی به‌خصوص با وجود آن‌که زیر نظر بیمه مرکزی فعالیت می‌کند اما ممکن است سطح توانگری بالایی نداشته باشد و یا رتبه‌ی رضایت‌مندی آن در پرداخت خسارت پایین باشد و یا پشتیبانی ضعیفی داشته باشد. گاهی‌اوقات نیز این عدم رضایت به‌خاطر آگاه نبودن بیمه‌گذار از شرایط و مفاد بیمه‌نامه‌است. مثلا اعمال ماده ۱۰ یا همان کم بیمگی و یا تحت پوشش نبودن استثنائات بیمه‌نامه و یا رعایت سقف تعهدات در پرداخت خسارت از جمله مواردی‌ست که بیمه‌گذار پیش از صدور بیمه‌نامه باید از آنها اطلاع داشته باشد.

به هر حال، حق با هر کسی که باشد تفاوت چندانی در نتیجه نخواهد داشت و تا زمانی‌که این احساس نارضایتی عمومی نسبت به شرکت‌های بیمه وجود داشته باشد؛ احساس اعتمادی هم شکل نخواهد گرفت. همین موضوع باعث می‌شود تا افراد فقط برای خرید بیمه‌‌های ضروری مثل بیمه‌نامه‌ی شخص ثالث و یا بیمه‌ی درمان تکمیلی سراغ بیمه‌گرها بروند و بیمه‌نامه‌ی عمر را از لیست اولویت‌های بیمه‌ای خود حذف کنند. از طرف دیگر، بیمه‌نامه‌ی عمر یک بیمه‌نامه‌ی بلندمدت است که معمولا برای یک بازه‌ی زمانی بین پنج تا سی سال صادر می‌شود. بنابراین طبیعی‌ست که بیمه‌گذار بیشتر از سایر بیمه‌نامه‌ها نگران سرمایه و حق‌بیمه‌های پرداختی‌اش نزد شرکت بیمه باشد. اعتماد داشتن به عملکرد شرکت بیمه در بلندمدت و عمل به تعهدات است که شرکت‌های بیمه‌ی عمر در کشورهای پیشرفته توانسته‌اند به موفقیت زیادی برسند.

مقایسه خدمات بانکی با بیمه عمر

مقایسه‌ی ناعادلانه‌ی بیمه عمر و سپرده‌های بانکی دلیل دیگری‌ست که باعث می‌شود در کشورهای در حال توسعه، مردم بیشتر سراغ پس‌انداز پول در بانک بروند. درست است که در سپرده‌های بانکی نرخ سود بالایی به موجودی حساب تعلق می‌گیرد اما به هیچ‌عنوان نمی‌توانیم سپرده‌ی بانکی را با پوشش بیمه‌ای مقایسه کنیم. چرا که در بانک‌ها، هدف اصلی پرداخت سود است اما در نظام بیمه‌ای، اولویت با حفظ امنیت و واگذاری ریسک‌های احتمالی به شرکت بیمه است. البته در کشورهای پیشرفته، نرخ سود بانکی بالا نیست. موضوعی که باعث می‌شود افراد به بانک‌ها، به چشم یک موسسه‌ی مالی سوددِه نگاه نکنند و از بانک‌ها بیشتر برای ذخیره‌سازی و حفظ امنیت پول‌شان دربرابر سرقت و حوادث استفاده کنند.

با خرید بیمه عمر و سرمایه‌گذاری درواقع امکان استفاده‌ی همزمان از سود مالی و مزایای بیمه‌ای برای بیمه‌گذار فراهم می‌شود. به این ترتیب هم میزان سود مشارکتی به پس‌انداز او تعلق می‌گیرد و هم در مدت اعتبار بیمه‌نامه از پوشش‌های تکمیلی بیمه عمر برخوردار خواهد بود. در صورتی‌که بانک‌ها فقط نسبت به ارائه‌ی سود تعهد دارند و در شرایط حساس و خطرزا از فرد حمایت نخواهند کرد. مثلا اگر فرد خواهان دریافت وام از بانک باشد، باید روال پیچیده‌ی اداری را برای دریافت میزان مشخصی وام طی کند. در حالی‌که سرمایه‌ی بیمه‌نامه‌ی عمر ارزش بازخریدی دارد و بیمه‌گذار می‌تواند مبلغ اندوخته‌اش را بدون نیاز به وثیقه و ضامن، در قالب وام دریافت کند. همچنین در بیمه‌های عمر مانند سیستم بانکی، بیمه‌گذار می‌تواند قبل از اتمام موعد قرارداد برای بازخرید بیمه‌نامه‌اش اقدام کند. از طرف دیگر برای خنثی شدن اثر تورم، امکان افزایش مبلغ حق‌بیمه به صورت سالانه وجود دارد تا بیمه‌گذار نگران بی‌ارزش شدن مجموع پس‌اندازش در طول زمان نباشد.

در مطلبی که خواندید از دلایل اهمیت بیمه عمر در کشورهای پیشرفته گفتیم. البته نباید فراموش کنیم که در سال‌های اخیر، نگرش کلی نسبت به شرکت‌های بیمه و بیمه‌نامه‌های عمر تا حد نسبتا خوبی تغییر کرده است. یکی از دلایل این تغییر، ارائه‌ی خدمات آنلاین خرید بیمه است. چرا که جلب اعتماد در اینترنت و فضای مجازی به ارائه‌ی اطلاعات دقیق و شفاف و همچنین تبلیغات گسترده نیاز دارد. این روزها تنها با جستجوی عبارت بیمه عمر به مقاله‌ها و اطلاعات دقیقی درباره‌ی هر کدام از طرح‌های بیمه‌ی عمر و همچنین شرکت‌های بیمه‌ای می‌رسید که هم شما را با سازوکار این بیمه‌نامه‌ها آشنا می‌کند و هم شما را نسبت به عملکرد واقعی شرکت‌های بیمه‌ی مختلف آگاه می‌سازد.