آیا دفترچههای سبزرنگ تامین اجتماعی را به یاد می‌آورید که همیشه عکس رنگ‌ورفته و منگنه خورده‌مان به صفحه‌ی مشخصات آن الصاق می‌شد و هربار بابت تمدید یک مهر آبی یا قرمزرنگ دیگر هم ضمیمه‌اش می‌شد تا در آن عکس پرسنلی بیشتر از قبل شبیه خودمان نباشیم؟ دفترچههای درمان تامین اجتماعی همراه و پابه‌پای ما در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و مطب‌ها بودند. نسخه‌های پزشکان روی آن نوشته می‌شد و گاهی هم مقدار ناچیزی را از مبلغ ویزیت و خدمات درمانی کم می‌کرد.
حالا اما چند سالی می‌شود که دیگر آن دفترچههای معروف را نمی‌بینیم. کاغذ و کاربن و عکس پرسنلی، جای خودشان را به کارت ملی و شماره شناسنامه داده‌اند تا همه‌چیز در سیستم الکترونیک سازمان تامین اجتماعی ثبت و نگهداری شود. که البته روش بدی هم نیست. یکی از مزایای دفترچه الکترونیکی درمان این است که پزشکان می‌توانند به‌صورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه‌ی حضوری برایتان نسخه بنویسند که به خصوص در دوران پاندمی، اتفاق خوب و مثبتی‌ست.
به بهانه‌ی الکترونیکی شدن دفترچههای درمان تامین اجتماعی، در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ بیمه‌شو با نحوه دریافت خدمات درمانی با کارت ملی و بدون دفترچه تامین اجتماعی آشنا خواهید شد. همچنین اگر هنوز کارت ملی هوشمندتان را دریافت نکرده‌اید، به شما خواهیم گفت که چطور می‌توانید از خدمات تامین اجتماعی بدون نیاز به ارائه‌ی کارت ملی‌تان استفاده کنید. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
همه چیز درباره حذف دفترچه های تامین اجتماعی
ماجرا از اسفندماه ۱۳۹۹ شروع شد. در آن زمان سازمان تامین اجتماعی اعلام کرد که دیگر برای ارائه‌ی خدمات پزشکی و نسخه‌پیچی به دفترچههای کاغذی تامین اجتماعی نیازی نیست. بنابراین افراد با ارائه‌ی کارت ملی، شناسنامه یا صفحه‌ی اول دفترچههای بیمه‌شان در مراکز درمانی و بیمارستانی و داروخانه‌ها می‌توانند مثل سابق از خدمات بیمه تامین اجتماعی استفاده کنند. دفترچههای تامین اجتماعی دو کاربرد مهم داشت. اولین کاربرد این بود که ثابت می‌کرد فرد مراجعه‌کننده به مرکز درمانی، تحت‌پوشش بیمه تامین اجتماعی‌ست و دومین کاربرد هم برای نسخه‌نویسی توسط پزشک بود.
بعد از شروع این تغییر سراسری، نحوه دریافت خدمات درمانی با کارت ملی و بدون دفترچه بیمه شد. به این ترتیب که با استعلام کد ملی بیمار، اپراتور مرکز درمانی از وضعیت پوشش بیمه‌ای فرد مطمئن می‌شود. پزشکان نیز با استفاده از سامانه‌ی نسخه الکترونیک تامین اجتماعی، نسخه‌ی بیمار را به‌صورت اینترنتی ثبت می‌کنند. همچنین در مواقعی که پزشک به اینترنت دسترسی ندارد و یا امکان ثبت نسخه‌ی آنلاین وجود ندارد، می‌تواند نسخه‌ی بیمار تحت‌پوشش تامین اجتماعی را همراه با کد ملی بیمار در سرنسخه بنویسد و این سرنسخه، مشابه با صفحات دفترچههای کاغذی دارای اعتبار خواهد بود.
اگر بیمار کارت ملی نداشته باشد، چه؟
افراد زیادی هستند که هنوز کارت ملی‌شان صادر نشده است. بعضی هم ممکن است کارت ملی‌شان را گم کرده باشند. اتباع خارجی یا نوزادانی که تازه به دنیا آمده‌اند هم کارت ملی ندارند. تکلیف این افراد چه خواهد شد و چطور می‌توانند از بیمه درمان تامین اجتماعی استفاده کنند؟ در حالتی که فرد بیمه‌شده‌ی تامین اجتماعی باشد اما به هر دلیلی کارت ملی‌اش را همراهش نداشته باشد، می‌تواند شماره‌ی ملی و یا شماره شناسنامه‌اش را برای احراز هویت و استعلام وضعیت بیمه ارائه دهد. داشتن مدارک شناسایی و یا صفحه‌ی اول دفترچه‌ی درمانش نیز به استعلام هویت او توسط پزشک کمک می‌کند. نحوه‌ی احراز هویت افراد در موارد خاص نیز به ترتیب زیر خواهد بود:
- نوزادانی که هنوز شماره‌ی ملی ندارند می‌توانند تا زمان صدور شناسنامه (حداکثر یک ماه پس از تاریخ تولد) با کد ملی مادر از خدمات درمانی بیمه تامین اجتماعی بهره ببرند.
- احراز هویت افرادی که تبعه‌ی کشورهای دیگر هستند به کمک کد اختصاصی موجود در جلد دفترچه‌ی آنها صورت می‌گیرد. همچنین اتباع خارجی جدید هم می‌توانند با ارائه‌ی شماره‌ی اختصاصی فراگیر (فیدا) از خدمات درمانی بهره‌مند شود.
- اگر مصدوم نیاز به خدمات اورژانسی داشته باشد و امکان احراز هویت او در بدو ورودش به مرکز درمانی میسر نباشد، بدون فوت وقت خدمات درمانی لازم به او ارائه خواهد شد و در حین درمان است که روند احراز هویتش توسط کادر درمان پیگیری خواهد شد.
استعلام سوابق بیمه تامین اجتماعی
یکی از مزیت‌های دفترچههای درمان این بود که تاریخ شروع و پایان اعتبار روی آن درج می‌شد. اما با الکترونیکی شدن دفترچه‌ها، ممکن است به استعلام سابقه‌ی بیمه تامین اجتماعی نیاز داشته باشیم تا مطمئن شویم همچنان تحت‌پوشش تامین اجتماعی هستیم یا خیر. همان‌طور که دفترچههای درمان الکترونیکی شده‌اند، استعلام سوابق بیمه تامین اجتماعی نیز از طریق سایت تامین اجتماعی مهیا شده است.
بنابراین فرقی نمی‌کند که بیمه‌شده‌ای اصلی باشید یا تبعی. در هر دو صورت می‌توانید سابقه‌ی بیمه‌تان را کنترل کنید. اولین قدم این است که در سایت سازمان تامین اجتماعی یک حساب کاربری برای خودتان بسازید. دقت کنید که مراحل ساخت حساب را به دقت دنبال کنید و اطلاعات هویتی‌تان را دقیق و بدون اشتباه وارد کنید. بعد از ساخت حساب کاربری از طریق همان سایت می‌توانید نسبت از وضعیت بیمه‌تان استعلام بگیرید. به صورت کلی روش‌های مختلف استعلام سابقه بیمه تامین اجتماعی به ترتیب زیر است:
- روش ۱: مراجعه به سایت tamin.ir، ورود کد ملی و مشاهده وضعیت پوشش بیمه درمان
- روش ۲: شماره‌گیری #۱۴۲۰*۴* با تلفن همراه و در ادامه، انتخاب گزینه ۱ (استعلام اعتبار درمانی)، ورود کد ملی و مشاهده وضعیت پوشش بیمه درمان
- روش ۳: شماره‌گیری #۱*۱۴۲۰*۴* با تلفن همراه و در ادامه، ورود کد ملی و مشاهد‌ی وضعیت پوشش بیمه درمان
- روش ۴: شماره‌گیری #۱۶۶۶* ، انتخاب گزینه ۱ (استحقاق‌سنجی)، ورود کدملی و مشاهده‌ی وضعیت پوشش بیمه درمان
استفاده از بیمه درمان تکمیلی در کنار بیمه تامین اجتماعی
همان‌طور که می‌دانید سقف پوشش‌ها و همچنین تنوع پوشش‌های تامین اجتماعی محدود است. درواقع هدف اصلی از ارائه‌ی خدمات درمانی تامین اجتماعی این بود که اکثریت افراد جامعه به خدمات پایه‌ی درمان دسترسی داشته باشند. در کنار پوشش تامین اجتماعی باید به فکر خرید بیمه درمان تکمیلی هم بود. بیمه درمان تکمیلی برای جبران آن بخشی از هزینه‌های درمان و خدمات پزشکی و پیراپزشکی طراحی شده است که تحت پوشش تامین اجتماعی یا سایر بیمه‌گرهای پایه قرار نمی‌گیرد.
معمولا ثبت‌نام و صدور بیمه درمان تکمیلی به‌صورت گروهی و از طرف کارفرما صورت می‌گیرد. اما کسانی که شغل آزاد دارند یا به هر علتی از طریق محل کارشان نمی‌توانند برای خرید بیمه درمان تکمیلی اقدام کنند، می‌توانند سراغ طرح‌های خانواده یا انفرادی بیمه‌نامه‌های تکمیلی بروند. در ادامه گوشه‌ای از مزایا و پوشش‌های درمان تکمیلی را به‌صورت کلی مرور می‌کنیم:
- پرداخت هزینه‌های پاراکلینیکی برای تشخیص و بررسی پیشرفت بیماری مانند ام‌آرآی، سونوگرافی، اکوکاردیوگرافی و…
- پرداخت هزینه‌های مربوط به خدمات آزمایشگاهی مانند گرفتن نوار قلب، رادیوگرافی و…
- پرداخت هزینه‌های ناشی از عمل‌های جراحی حیاتی اعم از مغز، اعصاب، سرطان و پیوند ریه، کبد و…
- جبران هزیه‌های ناشی از عمل‌های جراحی سرپایی مانند گچ گرفتن، ختنه کردن، بخیه زدن و…
- جبران هزینه‌های ناشی از جراحی چشم که مرتبط با عیوب انکساری است (به‌شرطی که میزان ضعیف بودن چشم از میزان مشخصی بیشتر باشد.)
- هزینه‌های مرتبط با عینک و سمعک
- جبران هزینه‌های دندانپزشکی به‌استثناء ایمپلنت، ارتودنسی، دندان مصنوعی و جراحی لثه
- پرداخت هزینه‌های مربوط به ویزیت، دارو و خدمات اورژانسی
- هزینه همراهان برای بیماران با سن کمتر از هفت و بیشتر از ۷۰هفتاد سال
- جبران هزینه‌های ناشی از درمان ناباروری و نازایی
- پرداخت هزینه‌های مرتبط با تهیه اروتز
- پوشش بلایای طبیعی و هزینه‌های ناشی از آن
در مطلبی که خواندید با نحوه دریافت خدمات درمانی با کارت ملی و بدون دفترچه آشنا شدید. حالا به خوبی می‌دانید که با حذف دفترچههای تامین اجتماعی برای دریافت خدمات درمانی به کارت ملی و کد ملی‌تان نیاز خواهید داشت تا هم استعلام سابقه‌ی بیمه‌تان برای مرکز درمانی امکان‌پذیر باشد و هم پزشک بتواند برای شما نسخه بنویسد. همچنین به‌صورت خلاصه با ضرورت تهیه‌ی بیمه درمان تکمیلی در کنار بیمه‌های پایه هم آشنا شدید تا بتوانید از مزیت‌های این دو پوشش بیمه‌ای و درمانی در کنار یکدیگر بهره‌مند شوید.