فهرست مطالب
راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران بیش از ۱۳ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مسیر ریلی دارد. پس از سال 98 و افزایش قیمت بنزین، تعداد مسافرانی که با قطار سفر کردند بیشتر از قبل هم شد. مقرون به صرفه بودن این سفرها توانسته میزان قابل توجهی از مسافران را علاقه‌مند به سفر با قطار کند. سال 1401 سهم حمل و نقل ریلی کشور از جابه جایی کشور به 17 درصد رسید. تنها در 6 ماهه‌ی نخست سال 1402 بیش از 16 میلیون نفر بدر مسیرهای ریلی سفر کرده‌اند. این رقم به عنوان یک رکورد در تاریخ حمل و نقل ریلی به حساب می‌آید. در این مطلب از سایت بیمه شو درباره‌ی بیمه مسافران قطار صحبت خواهیم کرد.
بیمه مسئولیت به جای بیمه‌ی شخص ثالث مسافران قطار
همان‌طور که در بالا هم گفتیم تعداد سفرهای ریلی روز‌به‌روز افزایش داشته است. خیلی از مردم به علت‌های مختلفی مانند: طولانی بودن مسیر، مقرون به صرفه بودن و یا نداشتن وسیله‌ی نقلیه ترجیح می‌دهند که با قطار سفر کنند. در بین این افراد حتی مسافرانی پیدا می‌شوند که برای رفت‌و‌آمدهای روزانه به محل کار خود از قطار استفاده می‌کنند که معمولا این شهرها به هم نزدیک هستند. مدیر عامل راه‌آهن می‌گوید: «یکی از دلایلی که مردم قطار را برای سفرهای خود انتخاب می‌کنند، ایمنی آن است. قطار وسیله‌ی ایمن است اما بی‌خط هم نیست.» با وجود اینکه تواتر حوادث ترافیکی زیاد نیست اما باید توجه داشته باشیم که درصورتی که حادثه‌ای رخ دهد، متاسفانه شدت بالایی دارد. مانند حادثه‌ی قطار مشهد-یزد در خرداد 1401 که جان 14 نفر را گرفت.
بر اساس ماده‌ی یک قانون بیمه‌ی اجباری شخص ثالت که سال 1395 مصوب شد، در تعریف وسیله‌ی نقلیه‌ی شامل این قانون وسایل نقلیه‌ی موتوری زمینی و ریلی اعم از واگن‌ها، لکوموتیوها و واگن‌های متصل صراحتا بیان شده است که باید مشمول قانون بیمه‌ی شخص ثالث باشند. با این حال هنوز قطارها بیمه‌ی شخص ثالث ندارند. در گذشته در بیمه‌ی مسئولیت یک توافقی بین شرکت بیمه‌گر و راه‌آهن و زیرمجموعه‌اش وجود داشت که محدودیت‌هایی در تعداد نفرات بیمه‌شده، سقف ریالی پرداخت خسارت و هم پوشش‌ها وجود داشت.
لحاظ شدن پوشش بیمه در بلیط قطارها
برخی شرکت‌های قطارهای مسافری رجا اعلام می‌کنند که کلیه‌ی مسافران قطارهای مسافری از بدو ورود به ایستگاه مبدأ تا ورود به ایستگاه مقصد در برابر حوادث تحت پوشش بیمه هستند. اما اینکه تا چد از سقف ریالی خسارت را پرداخت می‌کنند و چه نوع خسارت‌هایی را تحت پوشش بیمه قرار می‌دهند، اما و اگرهای بسیاری دارد که روایط عمومی راه‌آهن باید پاسخگوی آن باشد.
جبران هزینه‌های پزشکی و همچنین جبران نقص عضو و یا فوت ناشی از حوادث از قبیل آتش سوزی، تصادف، انفجار، خارج شدن قطار از ریل، مانور، سنگ‌پرانی و سایر حوادث احتمالی به وجود آمده باید زیر نظر بیمه، خسارت‌شان پرداخت شود. اما پرداخت دیه‌ی قانونی ملزم به صدور حکم صادره (در صورت صدور رأی) از طرف مراجع قضایی است. پرداخت غرامت‌هایی مانند: از کار افتادگی موقت مسافران حادثه دیده هم باید مشمول بیمه قرار بگیرد اما باید بررسی شود که این مسائل جزو قرارداد رجا با شرکت بیمه هست یا خیر.
قانون بیمه‌ی مسافران قطارها
تمامی لوکوموتیوهایی در اختیار رجا موظف هستند که بیمه‌ی شخص ثالث برای مسافران خود تهیه کنند، زیرا حق بیمه در هزینه‌ی تمام شده‌ی کلیه‌ی بلیط‌ها لحاظ شده است. با این وجود مدیرعامل صندوق تامین خسارت بدنی حرف دیگری دارد. نظر او این است که مردم نباید نگران حوادث احتمالی و پرداخت خسارت و زیان از سوی رجا باشند، چون درنهایت به علت ظرفیت‌های قانونی موجود خسارت‌های افراد زیان‌دیده در مسیرهای ریلی پرداخت خواهد شد. اگر شرکت بیمه هم به دلیل نبود بیمه شخص ثالت از پرداخت خسارت سر باز زند هم صندوق تامین خسارت‌های بدنی آن را پرداخت خواهد کرد. به عبارتی اگر مجموعه‌ای هم بیمه‌ی شخص ثالث نداشته باشد، این صندوق خسارت وارده را به مسافران پرداخت خواهد کرد.
کلام آخر
در حال حاضر بیمه‌ی مسافران مترو هم به همین شکل است. باوجود اینکه قانون صراحتا از لزوم بیمه‌ی شخص ثالث صحبت کرده است، اما مسئولین ناوگان ریلی شهری هنوز هم ترجیح می‌دهند، به جای بیمه‌ی شخص ثالث مسافران سراغ بیمه‌های مسئولیت بروند. در هر صورت اگر شما هم قصد دارید که با قطار سفر کنید نگران بیمه‌ی خود نباشید. شما هنگام خرید بلیط مبلغ مازادی را جهت دریافت بیمه‌نامه پرداخت می‌کنید. درج حق بیمه در بلیط همان پوشش بیمه‌ای است که می‌تواند اطمینان خاطر مسافران را جلب کند.