برای ما ایرانی‌ها، نوسانات بازار ارز موضوع تازه‌ای نیست و تقریبا به آن عادت کرده‌ایم. در واقع روزی نیست که تاثیر بالا و پایین شدن نرخ دلار و یورو را از نزدیک در جنبه‌های مختلف زندگی‌مان مشاهده نکنیم. یکی از زمان‌هایی که نرخ ارز در تصمیم‌گیری‌مان به شدت اثر می‌گذارد، در زمان سفر به کشورهای دیگر است. به همین دلیل است که یکی از بسته‌های حمایتی دولت برای مدیریت هزینه‌ها در سفرهای خارجی، ارائه‌ی ارز مسافرتی به مسافران است. نرخ این ارز کمتر از نرخ ارز در بازار آزاد است و در مقدارهای مشخصی از طریق صرافی‌ها به افراد واجد شرایط تعلق پیدا می‌کند.
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ بیمه‌شو درباره‌ی نرخ ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۱ و جزئیات آن می‌گوییم. البته به‌خاطر داشته باشید که هرچقدر هم که نرخ ارز تغییر کند و بالا و پایین برود، باز هم با خرید بیمه مسافرتی می‌توانید خود را از حوادث ناگهانی‌ای که در طول سفر ممکن است رخ دهد و ضرر و زیان مالی سنگینی را به شما وارد کند، مصون نگه دارید.
ارز مسافرتی چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
همین الان نگاهی به نرخ دلار و یورو بیندازید و بعد آن را در خرج و مخارج سفر و هزینه‌هایی مانند هزینه‌ی تهیه‌ی بلیت، اقامت در هتل، خورد و خوراک و خرید سوغاتی ضرب کنید. عددی که به دست می‌آید، مجموع هزینه‌های سفر شما را به‌صورت تخمینی نشان می‌دهد؛ البته به شرطی که نرخ ارز تا زمان شروع سفر و خرید دلار و یورو تغییر نکند. در چنین وضعیتی می‌توانیم بگوییم مسافرت خارجی بیشتر از آن‌که یک سفر تفریحی و سیاحتی برای گذراندن اوقاتی خوش و استراحت کردن باشد، تبدیل به تفریحی لوکس و پرهزینه شده است که تعداد کمی از افراد جامعه می‌توانند آن را تجربه کنند.
ارز مسافرتی برای تسهیل شرایط سفر به کشورهای دیگر است. یعنی هر فرد ایرانی‌ای که دوتابعیتی نیست و گذرنامه‌ی خدمات یا سیاسی ندارد، می‌تواند برای یکی از سفرهایش در سال ارز مسافرتی دریافت کند. قیمت خرید ارز مسافرتی بسیار کمتر از نرخ خرید و فروش ارز در بازار است و از این‌نظر می‌توانیم بگوییم که ارز مسافرتی همان کمک‌هزینه‌ای است که دولت برای مسافران ایرانی در نظر گرفته است.
چطور ارز مسافرتی بخریم؟
مهم‌ترین مدرکی که برای خرید ارز مسافرتی باید به صرافی‌ها نشان دهید، اصل بلیت‌تان است. چرا که این ارز فقط به مسافرهایی که واقعا قرار است به کشورهای دیگر سفر کنند، تعلق می‌گیرد. البته به‌غیر از ارائه‌ی بلیت مدارک زیر را هم باید آماده کنید:
- اصل و کپی گذرنامه
- اصل و کپی ویزا (در مورد کشورهایی که بدون ویزا می‌توان به آنها سفر کرد، نیازی به ارائه‌ی ویزا نیست.)
- اصل کارت ملی مسافر همراه با خط سیمکارتی که به نام خود شخص باشد
- کارت بانکی فرد
- اصل رسید واریز مبلغ عوارض خروج از کشور
- کدپستی ده رقمی و آدرس محل سکونت شخص متقاضی دریافت ارز مسافرتی
- تکمیل فرم درخواست ارز مسافرتی
بعد از آماده شدن مدارک‌تان می‌توانید به یکی از دو روش مراجعه‌ی مستقیم به صرافی‌ها یا ثبت‌نام در سامانه‌ی آنلاین «بازار ارز متشکل ایران» برای دریافت ارز اقدام کنید.
دریافت ارز مسافرتی از صرافی ها
صرافی‌های دولتی، صرافی‌های بانکی و صرافی‌ها خصوصی که زیرنظر بانک مرکزی فعالیت می‌کنند، گزینه‌های مناسبی برای خرید حضوری ارز مسافرتی هستند. در میان صرافی‌های بانکی، بانک ملی وظیفه‌ی اعلام مستقیم نرخ ارز مسافرتی را دارد. در کنار صرافی بانک ملی، شعبه‌های منتخب بانک ملت، سامان، تجارت و پارسیان هم خدمات ارائه‌ی ارز مسافرتی را برای مشتریان‌شان فراهم کرده‌اند.
یک روش کم‌دردسرتر برای مراجعه به صرافی‌ها آن است که از قبل در سامانه‌ی اینترنتی بازار متشکل ارز ایران ثبت‌نام کنید و مراحل احراز هویت‌تان را به‌صورت آنلاین طی کنید. بعد از تکمیل ثبت‌نام، لیست صرافی‌های نزدیک به شما نمایش داده می‌شود که می‌توانید از میان آنها، صرافی موردنظرتان را انتخاب کنید.
بعد از انتخاب صرافی و بررسی مدارک از سوی صرافی، پیامک تائیدی برای شما ارسال می‌شود که حاوی زمان مراجعه به صرافی برای دریافت ارز است. به این ترتیب بدون معطلی و فوت وقت، می‌توانید در زمان مقرر برای دریافت ارز به صرافی مراجعه کنید.
دریافت ارز مسافرتی از سامانه آنلاین بازار متشکل ارز ایران
آسان‌ترین روش برای دریافت ارز مسافرتی آن است که از طریق سایت بازار متشکل ارز ایران اقدام کنید. به‌خاطر داشته باشید آن دسته از مسافرهایی که درخواست‌شان را از طریق این سامانه اعلام می‌کنند نسبت به بقیه‌ی مسافرها، در اولویت بالاتری برای دریافت ارز قرار می‌گیرند.
این سامانه از هشت صبح تا چهار و سی‌دقیقه‌ی بعدازظهر از شنبه تا پنج‌شنبه فعال است و به درخواست‌های مسافران رسیدگی می‌کند. برای ثبت درخواست در این سامانه لازم است که از قبل مدارک‌تان را آماده کنید و اسکن آنها را در سایت بارگذاری کنید. همچنین امکان ثبت درخواست از طریق اپلیکیشن نیز وجود دارد.
چه کسانی برای دریافت ارز مسافرتی واجد شرایط نیستند؟
دریافت ارز مسافرتی شرایط خاص و پیچیده‌ای ندارد و بیشتر افرادی که اولین سفر خارجی‌شان را در سال تجربه می‌کنند، می‌توانند برای دریافت ارز درخواست دهند. اما با این وجود، گروه‌های زیر واجد شرایط برای دریافت ارز مسافرتی نیستند:
- افراد زیر دوازده سال
- افراد دو تابعیتی
- افرادی که دارای گذرنامه‌ی خدمات یا سیاسی هستند
- افرادی که قبلا در آن سال ارز مسافرتی دریافت کرده‌اند
- افرادی که در کشورهای خارجی اقامت دارند
نرخ ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۱ چقدر است؟
با توجه به نوسانات همیشگی بازار ارز، هر سال قوانین و مقررات جدید برای تهیه‌ی ارز مسافرتی وضع می‌شود. براساس آخرین بخشنامه‌ی بانک مرکزی، میزان ارز مسافرتی تخصیص‌یافته به هر مسافر بالای دوازده سال به ترتیب زیر است:
- میزان ارز مسافرتی برای سفر هوایی به کشورهایی که به ویزا نیاز دارند: ۵۰۰ یورو
- میزان ارز مسافرتی برای سفر هوایی به کشورهایی که به ویزا نیاز ندارند: ۳۰۰ یورو
- میزان ارز مسافرتی برای سفرهای زمینی، ریلی و دریایی: ۳۰۰ یورو
برای آگاهی از نرخ روز ارز مسافرتی لازم است که صبح همان روزی که قصد خرید ارز دارید، از صرافی‌ها استعلام بگیرید. نرخ ارز مسافرتی معمولا چند هزار تومان از نرخ ارز در بازار آزاد کمتر است. به‌عنوان نمونه، نرخ ارز در ۱۷ آبان ۱۴۰۱ در بازار آزاد برابر با ۳۶ هزار و ۶۸۰ تومان تعیین شده بود؛ در حالی‌که نرخ ارز مسافرتی برابر با ۲۹ هزار و ۱۱۱ تومان بود.
خرید ارز به کمک دلار سهمیه دولتی و با کارت ملی
در خبری که به تازگی توسط روابط عمومی بانک مرکزی منتشر شده است، هر ایرانی بالای هجده سال می‌تواند بدون نظارت‌ها و سخت‌گیری‌های قبلی، یک‌بار در سال تا سقف دو هزار یورو (یا معادل دلاری آن) ارز دولتی تهیه کند. به‌عنوان مثال نرخ دلار در ۱۷ آبان ۱۴۰۱ در حدود ۳۶ هزار و ۶۸۰ تومان بود. براساس این مبلغ، می‌توانیم نرخ ارز مسافرتی و نرخ ارز دولتی را با هم مقایسه کنیم.
خرید ارز از سهمیه‌ی دولتی با کارت ملی
- نرخ: ۲۹ هزار و ۴۹۰ تومان (براساس نرخ اعلام‌شده در بازار متشکل ارزی)
- اختلاف قیمت نرخ با بازار آزاد: ۷ هزار و ۱۹۰ تومان
- سهمیه‌ی خرید هر فرد در سال: دو هزار یورو
- سود: ۱۴ میلیون و ۳۷۵ هزار تومان
خرید ارز مسافرتی
- نرخ: ۲۹ هزار و ۱۱۱ تومان
- اختلاف نرخ با بازار آزاد: ۷ هزار و ۵۶۹ تومان
- سهیمه‌ی خرید هر فرد در سال: بین ۵۰۰ تا ۳۰۰ یورو براساس کشور مقصد و نوع سفر (هوایی، دریایی، زمینی)
- سود برای سفرهای هوایی: ۳ میلیون و ۷۸۴ هزار تومان
- سود برای سفرهای دیگر: ۲ میلیون و ۲۷۰ هزار تومان
در مطلبی که خواندید با مفهوم ارز مسافرتی و جزئیات مربوط به نرخ ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۱ آشنا شدید. هرچند میزان ارز مسافرتی مبلغ چشمگیری نیست، اما همین مبلغ محدود نیز می‌تواند کمک‌هزینه‌ی کوچکی برای سفرهای خارجی شما باشد. بنابراین اگر به فکر اولین سفر خارجی‌تان در سال ۱۴۰۱ هستید، از خرید ارز مسافرتی غافل نشوید.