اگر از قوانین دنیای کار باخبر باشید، به خوبی می‌دانید که حق‌بیمه‌ی کارگران به صورت مشترک توسط کارگر و کارفرما پرداخت می‌شود که در این میان، سهم کارفرما بیشتر از کارگر است. همچنین نرخ حق‌بیمه کارگران به صورت سالانه مشخص می‌شود و حالا با آغاز سال جدید نوبت به آن رسیده است که با جزئیات حق‌بیمه کارگران در سال ۱۴۰۲ آشنا شویم.
هر کارگاه و شرکتی که به صورت قانونی فعالیت می‌کند، باید دارای کد کارگاهی تامین اجتماعی باشد و تمام کارمندان و پرسنلش را بیمه کند. در واقع، این قانون کار است که کارفرما را مکلف به بیمه کردن کارگران یا همان کارمندانش می‌کند. با پرداخت حق‌بیمه کارگران یا همان حق‌بیمه تامین اجتماعی از طرف کارفرما، افراد هم به خدمات درمانی بیمه تامین اجتماعی دسترسی خواهند داشت و هم سابقه‌ی کارشان ثبت می‌شود و همان‌طور که می‌دانید، سابقه‌ی کار است که به بازنشستگی و دریافت مستمری منجر می‌شود.
از طرف دیگر، بیمه تامین اجتماعی مزایای دیگری هم دارد؛ مزیت‌هایی مانند حمایت از شخص بیمه‌شده طبق قوانین کار، پرداخت حقوق بیکاری و همچنین آسان‌تر کردن مسیر خرید بیمه درمان تکمیلی، پس تا پایان این مطلب همراه ما باشید تا حق‌بیمه تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۲ را با هم بررسی کنیم.
منظور از حق بیمه کارگران چیست؟
اگر نگاهی به جدول حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۲ انداخته باشید، خواهید دید که یک ردیف از این جدول به «سهم حق‌بیمه کارگر» اختصاص داده شده است. به بیانی ساده، حق‌بیمه کارگران وجه مشخصی‌ست که به صورت ماهانه از طرف کارفرما به حساب تامین اجتماعی واریز می‌شود تا پرسنل و کارمندان آن کارگاه، تحت‌پوشش بیمه‌ی تامین اجتماعی قرار بگیرند.
مبلغی که بخشی از آن سهم کارگر است و مابقی توسط کارفرما پرداخت می‌شود. از آن‌جایی که پرداخت مجموع مبلغ حق‌بیمه (سهم کارگر و سهم کارفرما) توسط کارفرما صورت می‌گیرد؛ سهم کارگر از حقوق و دستمزد او کسر خواهد شد.
از طرف دیگر، مبلغ حقوق پایه هر سال افزایش پیدا می‌کند و حق‌بیمه‌ی نیز از مجموع پایه حقوق، حق مسکن و بن کارگری کسر می‌شود. بنابراین با مشخص شدن جزئیات جدول حقوق و دستمزد، مبلغ حق‌بیمه‌ی آن سال نیز مشخص خواهد شد. در واقع اگر بخواهیم فرمول دقیق‌تری برای محاسبه‌ی حق‌بیمه‌ی اجباری کارگران عنوان کنیم، باید از فرمول زیر تبعیت کنیم:
فرمول محاسبه حق بیمه اجباری کارگران: ((تعداد روزهای کارکرد x پایه حقوق روزانه) + حق مسکن + بن کارگری) x سی درصد
سهم کارگر و کارفرما در حق بیمه ۱۴۰۲ چقدر است؟
به عنوان یک قانون ثابت، مجموع مبلغ حق‌بیمه‌ی سهم کارگر و کارفرما برابر با سی‌درصد از حقوق و دستمزد دریافتی کارگر (حقوق پایه، حق مسکن و بن کارگری) است. سهم کارگر از این مبلغ برابر با ۷ درصد و سهم کارفرما برابر با ۲۳ درصد خواهد بود.
به این ترتیب، هفت درصد از حقوق کارگر تحت‌عنوان سهم حق‌بیمه کسر خواهد شد و همراه با باقیمانده‌ی مبلغ که سهم کارفرماست، به صورت یک‌جا از طرف کارفرما به حساب تامین اجتماعی واریز خواهد شد. با در نظر گرفتن این نکته و حقوق و دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۲ می‌توانیم سهم کارگر و کارفرما را مشخص کنیم.
حق بیمه کارگران در سال ۱۴۰۲ چقدر است؟
به کمک جدول زیر، از مبلغ حق‌بیمه کارگران به تفکیک سهم کارگر و کارفرما باخبر خواهیم شد.
| ردیف | عنوان | روزانه | ماهیانه ۳۱ روز | ماهیانه ۳۰ روز | ماهیانه ۲۹ روز |
| ۱ | حداقل دستمزد مصوب ۱۴۰۲ | ۱.۷۶۹.۴۲۸ | ۵۴.۸۵۲.۲۶۸ | ۵۳.۰۸۲.۸۴۰ | ۵۱.۳۱۳.۴۱۲ |
| ۲ | حق خواروبار | ۱۱.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۱.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۱.۰۰۰.۰۰۰ | |
| ۳ | حق مسکن | ۹.۰۰۰.۰۰۰ | ۹.۰۰۰.۰۰۰ | ۹.۰۰۰.۰۰۰ | |
| جمع مشمول حداقل حق‌بیمه‌ی اجباری | ۷۴.۸۵۲.۲۶۸ | ۷۳.۰۸۲.۸۴۰ | ۷۱.۳۱۳.۴۱۲ | ||
| ردیف | عنوان | ماهیانه ۳۱ روز | ماهیانه ۳۰ روز | ماهیانه ۲۹ روز | |
| ۱ | بیمه سهم کارفرما (بیست درصد) | ۱۴.۹۷۰.۴۵۴ | ۱۴.۶۱۶.۵۸۶ | ۱۴.۲۶۲.۶۸۲ | |
| ۲ | بیمه بیکاری سهم کارفرما (سه درصد) | ۲.۲۴۵.۵۶۸ | ۲.۱۹۲.۴۸۵ | ۳.۱۳۹.۴۰۲ | |
| ۳ | جمع بیمه سهم کارفرما (بیست و سه درصد) | ۱۷.۲۱۶.۰۲۲ | ۱۶.۸۰۹.۰۵۳ | ۱۶.۴۰۲.۰۸۵ | |
| ۴ | بیمه سهم کارگر (هفت درصد) | ۵.۲۳۹.۶۵۹ | ۵.۱۱۵.۷۹۹ | ۴.۹۹.۹۳۹ | |
| جمع سهم بیمه کارگر و کارفرما (سی درصد) | ۲۲.۴۵۵.۶۸۰ | ۲۱.۹۲۴.۸۵۲ | ۲۱.۳۹۴.۰۲۴ | ||
در مورد جدول بالا به‌خاطر داشته باشید که تمام نرخ‌ها به ریال محاسبه شده است و از همان فرمول محاسبه‌ی حق‌بیمه‌ی اجباری کارگران پیروی می‌کند. اگر دوباره به جدول و فرمول محاسبه‌ی نرخ حق‌بیمه نگاه کنید، متوجه خواهید شد که نرخ مسکن و بن کارگری یا همان حق خواروبار در تمام ماه‌های سال به صورت یکسان درنظر گرفته شده است و تعداد روزهای ماه در مبلغ آن تاثیری نمی‌گذارد.
منظور از سهم بیمه بیکاری چیست و پرداخت آن برعهده کیست؟
برای آن‌که بتوانیم از بیمه بیکاری و سهم حق‌بیمه‌ی بیکاری صحبت کنیم، لازم است چند قدم به عقب برداریم و با انواع حق‌بیمه آشنا شویم. حق‌بیمه‌ی پرداختی به تامین اجتماعی را می‌توانیم به چهار گروه اصلی تقسیم کنیم:
- حق‌بیمه‌ای که توسط کارفرما براساس حقوق و دستمزد دریافتیِ کارگر محاسبه می‌شود و به صورت ماهانه به حساب تامین اجتماعی وارد می‌شود.
- حق‌بیمه‌ای که براساس ماده ۳۵ قانون تامین اجتماعی برای بعضی از مشاغل خاص به‌صورت مقطوع توسط سازمان تامین اجتماعی مشخص شده است.
- حق‌بیمه‌ای که برای بیمه‌شدگانِ حرَف و مشاغل آزاد و اختیاری به صورت خویش‌فرما مشخص شده است و براساس حقوق و دستمزد قراردادی بین بیمه‌گذار و سازمان تامین اجتماعی محاسبه می‌شود. در چنین حالتی، دستمزد اعلام‌شده توسط فرد باید مبلغی بین حداقل و حداکثر حقوق و دستمزد در آن سال باشد.
- تعیین حق‌بیمه به صورت ضریب برای قراردادهای پیمانکاری که باز هم توسط سازمان تامین اجتماعی مشخص می‌شود.
حال به موضوع اصلی‌مان یعنی بیمه بیکاری برمی‌گردیم. مستمری و حقوق بیکاری به افرادی تعلق می‌گیرد که به صورت ناخواسته کارشان را از دست داده‌اند. البته پرداخت مستمری به شرطی‌ست که فرد در گذشته، حق‌بیمه‌ی سهم بیمه‌ی بیکاری را هم پرداخت کرده باشد. سهم بیمه بیکاری در حق‌بیمه‌های خویش‌فرما و بیمه‌های اختیاری ارائه نمی‌شود.
بنابراین فردی که در کارگاه مشخصی مشغول به کار است و هفت درصد از سهم حقوق و دستمزدش را بابت حق‌بیمه پرداخت می‌کند و همچنین کارفرمای او نیز مبلغ بیست و سه درصد از حقوق و دستمزد پرداختی را بابت مابقی حق‌بیمه به حساب تامین اجتماعی واریز می‌کند؛ می‌تواند از بیمه بیکاری برخوردار باشد.
سه درصد از بیست و سه درصدی که کارفرما بابت سهم حق‌بیمه‌اش پرداخت می‌کند مربوط به بیمه بیکاری می‌شود. به همین دلیل است که در جدول حق‌بیمه‌ی کارگران ۱۴۰۲، بیمه بیکاری یک ردیف مجزا را به خود اختصاص داده است.
چند نکته مهم درباره حق بیمه کارگران در سال ۱۴۰۲
اگر کارمند و حقوق‌بگیر هستید، به نکات زیر توجه کنید:
- مطابق قانون، کارفرما وظیفه دارد تا تمام پرسنل خود را بیمه کند و حق‌بیمه‌شان را به درستی و به موقع پرداخت کند.
- کارفرما تا آخرین روز از ماه فرصت دارد تا حق‌بیمه‌ی مربوط به ماه قبل را پرداخت کند، در غیر این‌صورت جریمه خواهد شد. به عنوان نمونه، کارفرما تا پایان سی‌ام دی‌ماه فرصت دارد تا حق‌بیمه‌ی مربوط به آذرماه را پرداخت کند.
- جریمه‌ی عدم پرداخت به‌موقع حق‌بیمه، مبلغی متغیر است که می‌تواند بین دو تا ده برابر حق‌بیمه‌ی معوقه باشد.
- کارفرما تحت هیچ شرایطی اجازه ندارد تا بابت عدم پرداخت حق‌بیمه، با کارگر توافق کند. برخی از کارفرمایان ممکن است در زمان عقد قرارداد به فرد پیشنهاد بدهند تا در قبال عدم پرداخت حق‌بیمه و بیمه نکردن فرد، حقوق و دستمزد او را تا حدی افزایش دهند. (درواقع سهم کارگر را از حقوق او کسر نکنند و به خودش برگردانند.) تمام این توافق‌ها غیرقانونی‌ست و هیچ اعتباری نزد اداره‌ی کار نخواهد داشت.
- برای بررسی سابقه‌ی بیمه‌تان می‌توانید به سامانه‌ی تامین اجتماعی مراجعه کنید تا به سوابق بیمه و ریزدستمزدتان دسترسی داشته باشید. اگر سابقه‌تان ناقص است و کسری دارد، بهتر است در سریع‌ترین زمان ممکن برای ثبت اعتراض‌تان به سابقه‌ی بیمه‌ی تامین اجتماعی اقدام کنید.
در مطلبی که خواندید با جزئیات حق‌بیمه کارگران در سال ۱۴۰۲ آشنا شدید. همان‌طور که گفتیم پرداخت به موقع حق‌بیمه یکی از مهم‌ترین وظایف هر کارفرمایی‌ست. با در نظر گرفتن سهم کارگر و سهم کارفرما در محاسبه‌ی حق بیمه تامین اجتماعی، همین حالا می‌توانید دست به قلم شوید و حق‌بیمه‌تان را براساس فیش حقوقی و حقوق ماهانه‌تان محاسبه کنید.